Kościół Bożego Ciała i św. Marii Magdaleny w Koziegłowach
419/60 z 18.03.1960
Opis
Kościół pw. św. Marii Magdaleny jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, która jest położona na terenie dekanatu Koziegłowy należącego do archidiecezji częstochowskiej. Parafia ta została erygowana na początku XV w.
Kościół został wzniesiony w XV w. w stylu gotyckim. Posiada grube mury, opięte na zewnątrz masywnymi szkarpami, które doskonale harmonizują z XV-wiecznym prezbiterium, do którego ok. 1679 r. została dobudowana pierwotnie drewniana nawa. W latach 1973–1977 podczas prac renowacyjnych wojewódzki konserwator przypadkowo odkrył unikalne malowidła średniowieczne (prawdopodobnie z 1470 r.). Po wstępnych badaniach, prowadzonych przez zespół konserwatorów z Krakowa, okazało się, że znaczna część prezbiterium pokryta jest polichromią dwuwarstwową, z wierzchu młodszą – renesansową, a pod spodem starszą – gotycką.
Wielokrotne przebudowy świątyni spowodowały, że do naszych czasów nie przetrwała ona w pierwotnym kształcie.
Kościół jest jednonawowy. Przy prezbiterium od północy znajduje się zakrystia, natomiast przy nawie od południa – XVI-wieczna kaplica św. Stanisława (kaplica grobowa Kawieckich) ufundowana przez Stanisława Kawieckiego – sekretarza królewskiego, starostę koziegłowskiego i siewierskiego w II połowie XVII w. Prezbiterium oddzielone jest od nawy łukiem. Do momentu rozpoczęcia prac konserwatorskich w 1973 r., posiadało ono wystrój późnobarokowy: dwukondygnacyjny ołtarz główny z II połowy XVII w. i dwa ołtarze boczne (lewy z XVII w. i prawy z XVIII w., pochodzący z nieistniejącego kościoła pw. św. Krzyża). Obecnie stoją one w nawie.
Od zachodu na planie kwadratu stoi wieża z wąskimi okienkami-strzelnicami, co świadczy o tym, iż kościół był w przeszłości nie tylko miejscem kultu religijnego, ale jednocześnie warownią. Od północy znajduje się prostokątny babiniec. W tyle prezbiterium, między szkarpami, położony jest Ogrójec wsparty na dwóch kolumnach. Stoją w nim dwie gotyckie rzeźby drewniane: Matki Boskiej i Jana Chrzciciela. Istnieje przypuszczenie, że mogą one pochodzić z kręgu szkoły Wita Stwosza.
Zabytkowe dwa duże dzwony z 1603 r. i 1772 r. zrabowali Niemcy. Pozostawili dwa małe o nazwie „Leon" i „Stefan", które odlano w 1925 r. kosztem parafian.
Dach świątyni pokrywa gont.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
Koziegłowska parafia istniała już prawdopodobnie w poł. XIV w., choć za datę jej erygowania uznawany jest 1402 r. W 1919 r. wyłączono z niej Rudnik Mały, a w 1922 r. – Rudnik Wielki – włączając obie miejscowości do parafii w Starczy. W 1977 r. z wyłączonych terenów tej parafii utworzono parafię w Cynkowie, w 1986 r. parafię w Siedlcu Dużym, a w 1988 r. w Gniazdowie.
Kościół parafialny został wzniesiony ok. 1440 r. w miejscu, gdzie pierwotnie znajdowała się drewniana świątynia. Jego fundatorem był ówczesny właściciel Koziegłów – Jan Koziegłowski. Z tamtego kościoła do dnia dzisiejszego zachowało się jedynie prezbiterium. Obecna nawa w stylu barokowym powstała w I poł. XVII w. dzięki staraniom i kosztem ks. Wojciecha Purzeckiego, kanonika kolegiaty Wszystkich Świętych w Krakowie. Budowę nawy zakończono w 1679 r. i prawdopodobnie również wówczas kościół został konsekrowany przez biskupa krakowskiego Andrzeja Trzebickiego.
W 1942 r. wnętrze świątyni zostało odmalowane staraniem ks. Leona Brykalskiego. Staraniem ks. Wacława Kałuskiego na kościele położono nowy gontowy dach, budowlę otynkowano, założono niezbędne instalacje, a także odnowiono polichromię. Wówczas także wyremontowano kościół filialny pw. św. Barbary oraz kościół pw. św. Wawrzyńca w Cynkowie. Przeprowadzono też gruntowny remont i modernizację pochodzącej z 1802 r. plebanii. Staraniem ks. Józefa Nowaczyńskiego w latach 80. XX w. zbudowano w Gęzynie kaplicę mszalno-katechetyczną pw. św. Franciszka z Asyżu.
W latach 1992–1993 kościół został poddany kolejnym pracom remontowym, w ramach których odnowiono m.in. Ogrójec na zewnętrznej ścianie prezbiterium i umieszczono w nim wspomniane w opisie kościoła XVII-wieczne figury.
W latach 1993–2000 Państwowa Służba Ochrony Zabytków, na polecenie Wojewódzkiego Konserwatora Aleksandra Brody odnowiła gotyckie freski w prezbiterium. W kolejnych latach przeprowadzano następne remonty, dzięki którym kościół pw. św. Marii Magdaleny stanowi obecnie piękny, sięgający swoją historią XV w. zabytek.
Źródło: peuk.fiiz.pl