Pałac w Koszęcinie
A-81/78 z 10 stycznia 1997
Opis
Pałac w Koszęcinie – zespół pałacowy w stylu klasycystycznym położony w centrum miejscowości Koszęcin w powiecie lublinieckim. Obecna siedziba Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk”.
Historia
Koszęcin był początkowo własnością książąt opolskich. W miejscu obecnego pałacu w XVI lub XVII w. wzniesiono mniejszy pałac. Według ustnych przekazów w pałacu tym miał przebywać wraz z rodziną król Jan III Sobieski.
Od 1819 r. właścicielami pałacu staje się rodzina książąt Hohenlohe-Ingelfingen. Zamieniają oni dobra koszęcińskie w fideikomis. Był to sposób dziedziczenia majątku, którego główną zasadą jest przejście dóbr tytułem spadku na najstarszego syna, bez prawa sprzedaży czy też oddania w zastaw. Stanowić to miało gwarancję pozostania majątku w całości w rodzie. Fideikomis koszęciński obejmował obszar o powierzchni 17 619 ha w powiecie lublinieckim oraz 8779 ha w powiatach: gliwicko-toszeckim i oleskim.
Bryła obecnego pałacu pochodzi z lat 1829—1830. Przy jego budowie wykorzystano część murów poprzedniego pałacu. Do 1945 r. był wielokrotnie przebudowywany.
Na kształt tego klasycystycznego, jednopiętrowego pałacu składają się trzy nieregularne skrzydła okalające otwarty dziedziniec:
- główne skrzydło pałacu składa się z dwóch części: wschodniej węższej z neoklasycznym ryzalitem wejściowym oraz zachodniej szerszej. Pośrodku skrzydła głównego znajduje się sala balowa, zwana również kominkową. Jest ona nieco wyższa od pozostałych z dodatkowym rzędem okien.
- skrzydło północne wzniesione jest na planie nieregularnym. Przy jego wschodnim boku znajduje się przybudówka z bramą wjazdową. Natomiast obok boku zachodniego wznosi się kaplica, połączona ze skrzydłem trójkondygnacyjną wieżą prostokątną oraz czworobocznym dziedzińcem. Kaplica wzniesiona została na rzucie prostokąta. Od strony północnej wieńczy ją trójboczna apsyda. Z kolei od strony zachodniej wznosi się półkolista przybudówka. Na pierwszym piętrze wieży przylegającej do kaplicy znajduje się loża kolatorska z otworem w stronę wnętrza kaplicy.
- wąskie skrzydło zachodnie z przejazdem na teren dziedzińca od strony zachodniej wznoszące się z głównego skrzydła pałacu w kierunku skrzydła północnego. Obecnie w pałacu mieści się siedziba Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk”. Budynek otoczony jest XIX w. parkiem krajobrazowym z licznymi alejkami. W parku zachowało się wiele okazów starodrzewia.
Historia rodu
Stary niemiecki ród dzielący się na liczne linie i domy. Na początku XIX wieku na Śląsku pojawili się przedstawiciele linii Neuenstein dom Oehringen (Hohenlohe-Neuenstein-Ingelfingen). Linia ta została założona w 1553 roku przez Ludwika Kazimierza von Hohenlohe. Fryderyk August Karol ks. Hohenlohe-Neuenstein-Ingelfingen (ur. 27.11.1784 r.) żonaty (x 28.09.1811 r.) z ks. Fryderyką Zofią Dorotą Marią Luizą, córką Eugeniusza Henryka ks. von Wuertemberg-Oels z Oleśnicy, nabył liczne majątki na Górnym Śląsku m.in. Sławięcice koło Koźla, Szumirad koło Olesna i Koszęcin koło Lublińca. Miejscowości te stały się centrami gospodarczymi ich dóbr. W Koszęcinie stworzono majorat (fideikomis). Posiadał trzech synów: Fryderyka Ludwika Eugeniusza Karola Adalberta Emila Augusta (ur. 12.08.1812 r.), Fryderyka Wilhelma Eugeniusza Karola Hugona (ur. 27.05.1816r.) i Feliksa Eugeniusza Wilhelma Ludwika Albrechta Karola (ur. 1.03.1818 r.) oraz córkę - Matyldę (ur. 3.07.1814 r.).
Źródło: Emmerling Danuta, Górnośląskie zamki i pałace, 1999
Literatura
- Emmerling Danuta, Górnośląskie zamki i pałace, 1999