Dom w Koniecpolu

Nr w rejestrze zabytków:
506/90 z 20.01.1990

Opis

Dom mieszczański przy Rynku pod numerem 14 jest jedynym tego typu obiektem na terenie Koniecpola. Został on zbudowany z wapienia łupanego. Wszystkie jego zabytkowe sklepienia są natomiast wykonane z cegły. Dom jest dwutraktowy, dwudzielny, z długą sienią. Składa się z czterech pomieszczeń, po dwa z każdej strony. Charakter reprezentacyjny, dzięki sklepieniom, posiada sień i świetlica. Uroku tej ostatniej dodają również profilowane wsporniki i kamienne obramowania drzwi. Ponadto w sieni zachowały się fragmenty dekoracji o ornamencie roślinnym, przedstawiające wianki i liście. Na szczególną uwagę zasługują piwnice domu mieszkalnego, a szczególnie piwniczne sklepienie kolebkowe, o rzucie odwrotnym, niż rzut parteru.

Dom został zbudowany w latach 1640–1650. Niektórzy łączą jego powstanie z budową kościoła parafialnego pw. św. Trójcy, który wzniesiono w latach 1632–1644. Koniecpolski kościół reprezentuje styl wczesnego baroku. Jego cechą charakterystyczną jest stylizacja na budowlę obronną. Świątynię ufundował hetman Stanisław Koniecpolski jako wotum za uwolnienie się z niewoli tureckiej. Postanowił on wznieść w Koniecpolu nową, murowaną świątynię, godną pozycji i sławy fundatora natychmiast po objęciu władzy w Koniecpolu w 1618 r. Realizację tego zamierzenia opóźniła jednak trzyletnia niewola hetmana, pojmanego przez Turków pod Cecorą w 1620 r. Dalszą zwłokę spowodowały późniejsze walki z Kozakami i Tatarami oraz wojna ze Szwecją. Tak więc mógł on dotrzymać swojej obietnicy dopiero w latach 30. XVII w.

Świątynia jest trójnawowa, orientowana, wzniesiona z kamienia marglowego i częściowo cegły. Ma formę bazyliki z transeptem, przy czym nawy boczne utworzono z dwóch kaplic, połączonych wąskimi przejściami i otwartych do nawy głównej arkadami filarowymi. Zwrócona w stronę miasta dwukondygnacyjna fasada posiada charakterystyczne dla wczesnego baroku zwieńczenie z trójkątnym szczytem i wolutowymi spływami po bokach. Podobnie prezentuje się elewacja wschodnia świątyni, zwrócona ku rzece. Nad krzyżem transeptu wznosi się wysoka wieżyczka na sygnaturkę.

Na uwagę zasługuje wyjątkowo bogate wnętrze świątyni, utrzymane w stylu barokowym i rokokowym. Centralne miejsce zajmuje w nim barokowy ołtarz główny z połowy XVII w. z bramkami i rzeźbami świętych biskupów Stanisława i Wojciecha oraz obrazem św. Trójcy z XVII w. W kościele znajduje się aż osiem barokowych ołtarzy bocznych, jak również barokowa ambona z ok. połowy XVII w. z rzeźbionymi postaciami świętych, kamienna chrzcielnica z XVII w., bogato zdobione konfesjonały, stalle i ławki rokokowe z II poł. XVIII w. i wiele innych cennych elementów wyposażenia.

Swoje miejsce w kościele znalazł również oczywiście jego fundator. W północnym ramieniu transeptu znajduje się symboliczny nagrobek Stanisława Koniecpolskiego z 1653 r., a w przeciwnym ramieniu transeptu nad wejściem do zakrystii wisi dużych rozmiarów konny portret hetmana z poł. XIX w., namalowany prawdopodobnie przez 20-letniego wówczas Cypriana Kamila Norwida na prośbę Henryka Pilawy Potockiego w 1841 r.

Kompleks kościoła parafialnego obejmuje również teren dawnego cmentarza przykościelnego, który otacza murowane ogrodzenie z poł. XVII w. W murze od strony rynku znajdują się strzelnice kluczowe mające świadczyć o funkcji obronnej obiektu, która w rzeczywistości nie miała miejsca. Od tej samej strony w narożnikach muru znajdują się dwie dwukondygnacyjne wieże (dawniej dzwonnica i wieża zegarowa) z drewnianymi nadbudówkami i nakryte dachami namiotowymi wybudowane równocześnie z ogrodzeniem.

Źródło: peuk.fiiz.pl

Data powstania obiektu: 1640–1650 r.

Dane teleadresowe

Rynek 14
42-230 Koniecpol
place
50.771740, 19.675690 Skopiowano do schowka
N50º46'18.264", E19º40'32.484" Skopiowano do schowka

Cechy i udogodnienia

Parking
Tylko z zewnątrz

Korzystając z tej strony akceptujesz, że w Twoim urządzeniu końcowym zostaną zainstalowane pliki cookies, które umożliwiają nam świadczenie usług. Brak zgody na pliki cookies oznacza, że pewne funkcjonalności strony mogą być niedostępne. Pamiętaj, że zawsze możesz zmienić te ustawienia. Więcej informacji znajdziesz w Polityce Cookies.