Muzeum Koronki – Izba Pamięci Marii Gwarek w Koniakowie

Opis

Izba Regionalna im. Marii Gwarek to jedno z kilku miejsc na terenie Koniakowa, w którym podziwiać można słynne na całym świecie koniakowskie koronki. Można w nim zobaczyć wiele interesujących eksponatów, m.in. czepce, obszycia chust, kryzy, kołnierzyki, wstawki do bielizny pościelowej, firanki, „ząbki”, czyli serwetki na półki, z których każda ma inny wzór i kształt, motywowany elementami przyrody i tradycji. Unikatem jest niedokończona serweta wykonywana przez Marię Gwarek na zamówienie królowej angielskiej Elżbiety II.

Istotą koronek koniakowskich, posiadających swój specyficzny charakter, są motywy roślinne. Każdy motyw jest wykonywany oddzielnie, a dopiero później zostają one ze sobą połączone za pomocą różnych pajączków, kółek czy innych różnych wzorów geometrycznych. Koniakowskie koronki są wykonywane najczęściej z białych lub kremowych nici, tzw. kordonku.

Współczesne koronkarki robią serwetki mające przeróżną wielkość i kształt. W ich dorobku znajdują się również: kołnierzyki, mankieciki, wstawki do sukienek, rękawiczki, torebki, sukienki, bluzki, ozdoby, a nawet firanki. Jednak na szczególną uwagę zasługują koniakowskie stringi, nazywane pogardliwie przez starsze koronkarki „Nici w rzyci”. To m.in. dzięki nim koronki koniakowskie przeżywają współcześnie swój renesans.

Koniakowskie koronki są znane i podziwiane na całym świecie, czego dowodem mogą być obrusy i serwety wykonane przez tutejsze koronkarki dla królowej Anglii, prezydenta Kennedy’ego i papieży – Jana XXIII i Jana Pawła II. Dawne wzory są przez mistrzynie szydełka ciągłe wzbogacane nowymi pomysłami.

Źródło: peuk.fiiz.pl

Historia

Koronka koniakowska to rękodzieło o ponad 100-letniej tradycji. Sztuka koronczarstwa na Śląsku Cieszyńskim powstawała na przełomie XIX i XX w. Do sąsiednich miast i miasteczek przywożono towary importowane, być może czepce klockowe lub inne wyroby używane przez kobiety. Pod koniec XIX w. do miejscowych szkół wprowadzono naukę robót szydełkowych. Niemały udział w rozwoju koniakowskiego koronczarstwa miała żona Ludwika Konarzewskiego Seniora – Jadwiga Konarzewska, która jako młoda dziewczyna zachwyciła się heklowaniem i wyrobami koronkarskimi, które zaczęły pojawiać się na Śląsku Cieszyńskim pod koniec XIX w. Gdy po osiedleniu się w Istebnej w 1922 r. Ludwik Konarzewski założył rodzaj manufaktury wytwarzającej artystyczne sprzęty do wyposażenia wnętrz, pani Jadwiga zaczęła uczyć tkactwa artystycznego, w tym również koronki. Po jej przedwczesnej śmierci, do Koniakowa przeniosła się jej siostra, która zajęła się także koronkarstwem. Od niej z kolei wytwarzania koronek nauczyła się p. Maria Gwarek. To ona właśnie w największym stopniu przyczyniła się do rozsławienia tej sztuki rękodzielniczej. Umiejętność „heklowania” wyniosła ze środowiska rodzinnego – już jako mała dziewczynka potrafiła wykonywać proste robótki. Stopniowo doskonaliła się w tej pracy, a jej serwetki i obrusy cieszyły się powszechnym uznaniem w okolicy. Urodziła się jeszcze w XIX w. Po II wojnie światowej już jako dojrzała kobieta sprzedawała swoje wyroby gościom domów wypoczynkowych w Wiśle, dzięki czemu koniakowskie koronki trafiały do różnych zakątków Polski, wszędzie budząc zachwyt.

Maria Gwarek była nie tylko uzdolnioną koronkarką, ale również aktywną działaczką. Głównie dzięki jej inicjatywie już w 1947 r. powstała Spółdzielnia Koronkarska w Koniakowie, w której ona sama pełniła funkcję instruktorki. Dzięki takiej formie organizacji koronkarstwo dynamicznie się rozwijało. W szczytowym momencie spółdzielnia liczyła 250 członkiń. Uzdolniona artystka przyczyniła się również do założenia zespołu folklorystycznego „Koniaków”, w którym sama z powodzeniem występowała.

Sława koronek docierała do wielu ważnych osobistości Polski i świata. Maria Gwarek realizowała specjalne zamówienia dla królowej belgijskiej Elżbiety i papieża Jana XXIII.

Praca rękodzielnicza nie pozostawała również bez kontekstu politycznego – szybką elektryfikację wsi na początku lat 50. na mocy specjalnego zarządzenia ówczesnych władz przypisuje się uznaniu, jakim koronkowe arcydzieła darzył sam Bolesław Bierut.

Maria Gwarek zmarła w czasie wykonywania serwety z nici chirurgicznych, na specjalne zamówienie królowej angielskiej Elżbiety II w 1962 r.

Źródło: peuk.fiiz.pl

Uwagi

Muzeum Koronki im. Marii Gwarek nie ma z góry ustalonych godzin otwarcia. Na jego zwiedzania najlepiej jest się wcześniej umówić telefonicznie.

Data powstania obiektu: 1962 r.

Dane teleadresowe

Szańce 550
43-474 Koniaków
Tel.: 33 855 64 23
place
49.550829, 18.948505 Skopiowano do schowka
N49º33'2.984", E18º56'54.618" Skopiowano do schowka

Cechy i udogodnienia

Wstęp płatny
Możliwość zwiedzania
Ogólnodostępny
Sezonowy

Korzystając z tej strony akceptujesz, że w Twoim urządzeniu końcowym zostaną zainstalowane pliki cookies, które umożliwiają nam świadczenie usług. Brak zgody na pliki cookies oznacza, że pewne funkcjonalności strony mogą być niedostępne. Pamiętaj, że zawsze możesz zmienić te ustawienia. Więcej informacji znajdziesz w Polityce Cookies.