Drewniany kościół pw. św. Michała Archanioła w Kończycach Wielkich
R/480/56 z 02/11/1956; 923/68 z 29/07/1968; A-266/78 z 25/01/1978
Opis
Kościół pod wezwaniem Michała Archanioła w Kończycach Wielkich, niedaleko Hażlacha, już z daleka zwraca uwagę piękną, smukłą sylwetką. To największa, drewniana świątynia na Śląsku Cieszyńskim. Także najwyższa. Zbudowano ją w drugiej połowie XVIII wieku, a odbyło się to również w sposób szczególny. Po prostu nowym kościołem obudowano starszy, który przez pewien czas znajdował się w nim jak w futerale. We wnętrzu ciekawe zabytki, w tym chrzcielnica i ambona.
O parafii w Kończycach Wielkich pisało się już w pierwszej połowie XIV wieku. Od zawsze wierni gromadzili się tutaj w drewnianej świątyni. W XVI i XVII w. przez pewien czas należała ona do ewangelików. Do połowy XVIII wieku kościół był skromny i niewielki. Wreszcie, w 1751 roku, ksiądz proboszcz Szymon Świeży – bardzo zasłużony dla parafii – zabrał się za budowę nowego, okazalszego. Na pierwszy ogień poszła wieża. Pracami kierował Jerzy Dziendziela z Zabłocia koło Strumienia. Efekt okazał się wyśmienity. Wieża wyraźnie dominuje w okolicy, jej ściany są nadspodziewanie spadziste (ma to stabilizować wieżę podczas kołysania dzwonów). Wieńczy ją kwadratowa izbica, nad którą wyrasta elegancki hełm ze ślepą latarnią. We wnętrzu wiszą dzwony będące pięknymi przykładami dawnego ludwisarstwa. Najstarszy z nich odlano jeszcze przed odkrywczą wyprawą Kolumba do Ameryki – już w 1489 roku! Następny w starszeństwie pochodzi z roku 1555. Wieża jest konstrukcji słupowej, natomiast korpus świątyni, ukończony w 1777 roku, zbudowano na zrąb. Wnętrze jest jednonawowe. W prezbiterium - rzadko spotykana empora. Najciekawszymi zabytkami wyposażenia kościoła są: chrzcielnica i ambona. Ta ostatnia dotarła w 1781 roku do Kończyc Wielkich z dużymi kłopotami. Wiozący ją od mistrza z Frydku wóz został porwany przez wartkie wody Olzy. Co prawda rzeka wnet wyrzuciła wóz na brzeg, ale część ambony popłynęła z jej wodami. Świątynię otacza, jak za dawnych czasów, cmentarz. Wśród nagrobków wyróżnia się krzyż, upamiętniający poległych w czasie I wojny światowej. Na bardziej oddalonym od kościoła i nowszym cmentarzu na górce znajduje się grób hrabiny Gabrieli von Thun–Hohenstein, zwanej Dobrą Panią z Kończyc. Ta ostatnia właścicielka nieodległego pałacu zapisała się w pamięci mieszkańców Śląska Cieszyńskiego jako osoba niezwykle oddana działalności charytatywnej.
Źródło: sad.slaskie.travel
Historia
Kończyce Wielkie są po raz pierwszy wzmiankowane w 1305 r. w księdze fundacyjnej biskupstwa wrocławskiego pod nazwą Cunczindorf. Wieś była lokowana na prawie niemieckim i należała do księstwa cieszyńskiego. Wymieniona została także w księdze nuncjusza papieskiego w 1335 r., co oznacza, iż wówczas istniała tam już parafia. Początkowo były ona wspólna z parafią w Kończycach Małych. Ich rozdzielenie miało miejsce w 1388 r.
Obecny kościół pw. św. Michała Archanioła został wzniesiony w 1777 r. Jego wykonawcą był cieśla Paweł Krzyżek z Bobrku. Świątynia stanęła na miejscu wcześniejszej, także drewnianej, która pełniła funkcje liturgiczne jeszcze w czasie budowy obecnie istniejącego kościoła, bowiem przez pewien czas znajdowała się wewnątrz budowanego nowego obiektu. Rozebrana została po jego zadaszeniu. Pozostały po niej dwa dzwony z 1489 i 1555 r. Istnieje też dzwon z 1752 r. odlany po zbudowaniu wieży. Zaginął natomiast skonfiskowany przez Niemców w czasie okupacji i najprawdopodobniej przetopiony dzwon z 1623 r.
Kościelna wieża jest starsza od reszty kościoła i powstała w 1751 r. Wykonał ja Jerzy Dziendziel z Zabłocia koło Skoczowa. Kościół w Kończycach Wielkich został odnowiony i przekształcony w 1884 r. W XX w. prowadzone w nim były niezbędne prace konserwacyjne i renowacyjne.
Źródło: peuk.fiiz.pl
