Pozostałości po hucie "Szopienice" w Katowicach
A-1227/78 z 30.07.1978
Opis
Zespół zabudowań huty „Szopienice” to jeden z dwóch zabytkowych zespołów poprzemysłowych na terenie katowickiej dzielnicy Szopienice. Drugim jest pochodzący z końca XIX w. zespół browaru Mokrskich.
Na terenie huty znajdują się obiekty nieruchome prezentujące dużą wartość historyczną. Niestety wiele z nich popada w coraz większą ruinę, pomimo objęcia ich ochroną konserwatorską. W zespole huty uwagę zwraca przede wszystkim modernistyczny zespół zabudowy dawnej huty cynku, pochodzący z lat 1908–1912, w tym: hala nr 1 pieców destylacyjnych wraz z kominami, budynek muflarni, magazynu blendy, cechowni, wieża ciśnień, portiernia nr 1, wysoka kolejka wąskotorowa na estakadzie; zespół wzniesiono w stylu modernizmu. Ponadto cenne są następujące obiekty: budynek dawnej walcowni z wyposażeniem z 1904 r. (duża część jego wyposażenia wpisana jest do rejestru zabytków ruchomych województwa śląskiego), budynek dawnej kotłowni z 1904 r., wzniesione w latach 20. i 30. XX w. dawne warsztaty mechaniczne, zespół budynków dawnej lokomotywowni z końca XIX w., dawny budynek socjalny z końca XIX w., dawny budynek stolarni z początku XX w. oraz dawny budynek wagonowni pochodzący z lat 80. XIX w.
Uwagę zwraca także wzniesiony w II poł. XIX w. budynek Centralnego Laboratorium Chemicznego, w którym zlokalizowana jest „Izba Tradycji Hutniczej”. Została ona utworzono i oddana do użytku w 1984 r., z okazji 150-lecia istnienia zakładu. Zgromadzono tutaj wiele pamiątek związanych z hutnictwem i koncernem Giesche. Na stałą ekspozycję składają się m.in.: panorama kompleksu zaprojektowanego przez Zillmannów, eksponaty techniczne, narzędzia pracy hutników, a także dawne formy i wyroby z cynku, stare dokumenty, maszyny do pisania, porcelana, pamiątkowe kufle, kryształy, talerze i popielnice, a nawet oryginalna akcja spółki Giesche. W czasie zwiedzania można obejrzeć stare filmy nakręcone w czasie procesu produkcji metali nieżelaznych, stare fotografie, rysunki techniczne, fragment drewnianego ołtarza ze św. Florianem, malarstwo oraz grafikę. W zbiorach znajduje się ekwipunek hutniczej straży pożarnej, m.in.: hełmy, gaśnice, alarm przeciwpożarowy i drewniana strażacka sikawka.
W placówce mieści się również siedziba Stowarzyszenia na rzecz powstania Muzeum Hutnictwa Cynku. Byli pracownicy i zarazem działacze stowarzyszenia pełnią rolę przewodników i oprowadzają zwiedzających po obiektach huty.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
Początki szopienickiej huty sięgają 1834 r., kiedy to firma Bergwerksgesellschaft Georg von Giesches Erben uruchomiła w Szopienicach hutę cynku „Wilhelmina”. W 1863 r. dobudowana została tutaj huta ołowiu. Po rozbudowie przeprowadzonej na początku XX w. huta „Szopienice” stała się największym na Śląsku producentem metali nieżelaznych i największym ośrodkiem produkcji kadmu na świecie. W 1948 r. jej działalność poszerzyła się o Wydział Rafinerii Miedzi.
Od 1972 r. w obrocie handlowym zakład funkcjonuje jako Huta Metali Nieżelaznych „Szopienice”. W 1998 r. huta została przekształcona w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa. W 2000 r. huta została skomercjalizowana, a nowo powstała spółka akcyjna stała się częścią grupy kapitałowej Impexmetal SA, zaś w 2005 r. weszła w struktury grupy kapitałowej Boryszew SA.
26 września 2008 r. Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy w Warszawie zadecydowało o rozwiązaniu spółki i rozpoczęciu procesu likwidacji zakładu.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Uwagi
Zabytkowe zabudowania huty „Szopienice” z zasady nie są udostępnione do zwiedzania. Jedynym budynkiem, który można zwiedzać jest Izba Tradycji Hutniczej, czynna w każdą środę w godz. od 9:00 do 13:00 lub po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.
