Kościół Mariacki pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Katowicach
A/266/09 z 02.02.1982
Opis
Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny (Kościół Mariacki) jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, która należy do dekanatu Katowice-Śródmieście należącego do archidiecezji katowickiej i jest jednocześnie najstarszą parafią na terenie Katowic, erygowano ją bowiem w 1873 r.
Neogotycki kościół mariacki powstał w II poł. XIX w. wg projektu absolwenta Królewskiej Szkoły Sztuk Budowania i Rzemiosła we Wrocławiu – Alexisa Langera. Pierwotnie miał być trójnawową bazyliką, ale z uwagi na ograniczone fundusze powstała mniejsza świątynia, w której zamiast naw bocznych znajduje się rząd niskich kaplic bocznych, połączonych przejściami w przyporach.
Główna bryła kościoła to nawa główna z krótkim transeptem i wieloboczne prezbiterium, do którego przylega zakrystia. Na piętrze przy prezbiterium znajduje się oratorium. Od strony frontalnej kościół posiada 71-metrową oktagonalną wieżę, zdobioną w stylu typowego dla Langera neogotyku z wpływami szkoły nadreńskiej. Wieżę poprzedza duża kruchta na rzucie połowy sześciokąta. Dwie mniejsze kruchty znajdują się przy bocznych wyjściach na ramionach transeptu. Budowlę wzniesiono z nietypowego budulca – zamiast cegły użyto ciosów dolomitu śląskiego.
Wnętrze kościoła mariackiego zdobili najwięksi artyści. Niestety nie zachował się pierwotny ołtarz główny. Przetrwał jedynie obraz Matki Bożej Niepokalanego Poczęcia, który do dnia dzisiejszego znajduje się w domu parafialnym. W transepcie podziwiać można jednak inny stary ołtarz utrzymany w konwencji sacra conversazione, pochodzący prawdopodobnie z II poł. XV w., malowany temperą na desce, stylistycznie należący do niemieckiego malarstwa gotyckiego.
Na szczególną uwagę wewnątrz świątyni zasługują płótna o tematyce maryjnej pędzla Józefa Unierzyskiego, zięcia Jana Matejki, które wiszą między oknami a arkadami. Duże wrażenie robią także wspaniałe witraże projektu Adama Bunscha, malarza i dramatopisarza, ucznia Mehoffera. Przedstawiają one: z prawej strony nawy głównej – symbole cnót chrześcijańskich, z lewej – symbole grzechu.
Wystrój Kaplicy Najświętszego Sakramentu zaprojektowała Teresa Michałowska-Rauszer. Wspólnie z artystą rzeźbiarzem Henrykiem Piechaczkiem z Wodzisławia Śląskiego wykonała także kamienną monstrancję, która jest wotum z okazji II Krajowego Kongresu Eucharystycznego i II wizyty duszpasterskiej Jana Pawła II w Polsce. W kaplicy umieszczono także obraz „Św. Jacek z Ludem Śląskim”, wykonany przez artystę malarza Aleksandra Grigorjewicza Paskiewicza z Białorusi, według szkicu Adama Bunscha. Wśród ludu widoczny jest przedstawiony ks. Emil Szramek w stroju śląskim.
20 września 1997 r. arcybiskup metropolita katowicki ks. Damian Zimoń poświęcił w domu parafialnym nową kaplicę Chrystusa Zbawiciela.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny to najstarszy zachowany kościół katolicki w śródmieściu Katowic. Plany utworzenia katowickiej parafii sięgają połowy XIX w., kiedy to następowała industrializacja Górnego Śląska i szybki wzrost ludności w tym regionie. W 1858 r. katowiccy katolicy rozpoczęli rozmowy w sprawie przeniesienia do Katowic (które jeszcze były wsią) drewnianego kościółka z Biskupic. W międzyczasie postawiono tymczasową świątynię z muru pruskiego, która została później rozebrana. O budowie większego kościoła zadecydował ówczesny biskup wrocławski, Heinrich Foerster. Budowa świątyni trwała od 1862 r. do 1870 r. Konsekracji kościoła dokonał biskup Adrian Włodarski, sufragan wrocławski. Parafia została erygowana 14 czerwca 1873 r., a jej pierwszym proboszczem został ks. Prał. Wiktor Schmidt, budowniczy świątyni mariackiej.
W historii parafii na stałe zapisał się ks. Emil Szramek, proboszcz w latach 1926–1942, który przyczynił się m.in. do znacznego przebudowania prezbiterium i nadania wnętrzu świątyni mariackiej pięknego wystroju. W 1999 r. został on beatyfikowany przez papieża Jana Pawła II wraz ze 107 męczennikami z czasów II wojny światowej.
Źródło: peuk.fiiz.pl
