Kościół Garnizonowy pw. św. Kazimierza Królewicza w Katowicach
1378/88 z 02.11.1988
Opis
Kościół pw. Kazimierza Królewicza jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem należącej do Krakowskiego Dekanatu Wojskowego Ordynariatu Polowego Wojska Polskiego, która została erygowana w styczniu 1933 r.
Wojskowa świątynia została wzniesiona w latach 30. XX w. wg projektu Leona Dietza d’Army i Jana Zarzyckiego przez firmę inżyniera architekta Jana Widucha jako pierwszy w Polsce kościół zbudowany w stylu art deco, czyli funkcjonalizmu. Budowla odznacza się prostotą, a nawet surowością, stanowiąc świadectwo nowoczesnej architektury sakralnej okresu międzywojennego. Do budowy użyto prostych materiałów – cegły i żelbetonu. Monumentalna świątynia góruje nad okolicznymi dzielnicami Katowic. Jej kubatura wynosi prawie 9 tys. m², nawa główna jest wysoka na 17 m, a wieża aż na 40 m.
Wnętrze świątyni również reprezentuje nowy, jak na tamte czasy styl art deco. Uwagę zwraca przede wszystkim kamienny ołtarz główny przedstawiający Chrystusa na Krzyżu z drzewa lipowego, wyrzeźbiony przez Mariana Spindlera ze Lwowa oraz podobne w swoim charakterze ołtarze boczne. Szczególnie cenne są stacje Drogi Krzyżowej, której płaskorzeźby są dziełem Zofii Trzcińskiej-Kamińskiej z Warszawy. Na uwagę zasługują ponadto: balustrada, chrzcielnica, rzeźby konfesjonały, ławki i lampy witraże. Kościół posiada trzy dzwony, które poświęcił biskup polowy ks. Józef Gawlina.
W przedsionku świątyni znajduje się tablica upamiętniająca Komitet Budowy Kościoła, która została poświęcona w 2008 r. z okazji uroczystych obchodów 75-lecia istnienia Kościoła Garnizonowego przez biskupa polowego Wojska Polskiego, gen. dyw. prof. dr hab. ks. Tadeusza Płoskiego.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
Budowę kościoła garnizonowego pw. św. Kazimierza Królewicza w Katowicach rozpoczęto 23 czerwca 1930 r. Budowniczym kościoła był ks. Stanisław Sinkowski pełniący obowiązki kapelana wojskowego w Katowicach w latach 1924–1934. Grunt pod budowę ofiarował Magistrat Miasta Katowic. Projekt wykonał inż. Architekt Leon Dietz-Arma. Fundusze na budowę czerpano z subwencji rządowej, z opodatkowania się w 1/2 procenta poborów, już od 1929 r. korpusu oficerów i podoficerów Garnizonu Katowice oraz z cegiełek rozprowadzanych wśród nauczycieli i młodzieży. Członkami Komitetu Budowy Kościoła były zacne i znaczące osoby w tamtym czasie, m.in. prezes komitetu dr Jan Hlond – brat prymasa Polski, ks. biskup Józef Gawlina, Jan i Zuzanna Badura z Banku Gospodarstwa Krajowego, dowódca 23 DP gen. Józef Zając oraz Prezydent Miasta Katowic dr Adam Kocur.
Uroczystość poświęcenia kamienia węgielnego pod budowę nowej świątynia odbyła się 28 września 1930 r. z udziałem biskupa polowego ks. Stanisława Galla, a konsekracja nowo powstałej świątyni miała miejsce 25 czerwca 1933 r. Dokonał jej biskup polowy ks. Józef Gawlina.
Podczas nabożeństwa pierwszopiątkowego, 1 września 1939 r., ówczesny proboszcz parafii pw. Kazimierza Królewicza powierzył swój kościół ks. kan. dr Henrykowi Prokschowi, który był rektorem kościoła pw. Przemienienia Pańskiego, i sam poszedł na wojnę. Podczas II wojny światowej świątynia służyła ludności niemieckiej, a nabożeństwa sprawował w niej przybyły z Nysy kapelan Wermachtu – Scholzel. 27 stycznia 1945 r. nastąpiło wyzwolenie Katowic, a 4 lutego 1945 r. odbyła się pierwsza msza św. z „Te Deum” za wolną Ojczyznę.
W grudniu 2008 r. kościół garnizonowy obchodził uroczystości związane z 75-leciem swojego istnienia. Z tej okazji odprawiona została dziękczynna liturgia koncelebrowana przez czternastu kapelanów i miejscowych księży diecezjalnych, której przewodniczył biskup polowy Wojska Polskiego gen. dyw. prof. dr hab. ks. Tadeusz Płoski. Uroczystość zgromadziła dowódców jednostek wojskowych i instytucji wojskowych z garnizonu Katowice i garnizonu Kraków, wśród których byli m.in. gen. dyw. Edward Gruszka – dowódca 2 Korpusu Zmechanizowanego oraz gen. dyw. Zbigniew Głowienka – dowódca Śląskiego Okręgu Wojskowego oraz Piotr Uszok – prezydent Miasta Katowice.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Ciekawostki
Kościół garnizonowy jest pierwszym funkcjonalistycznym obiektem wybudowanym przez kościół katolicki w Polsce.
