Drewniany kościół pw. św. Michała Archanioła w Katowicach
1179/71 z 09/03/1971
Opis
Drewniany kościółek, stojący w najwyższym punkcie Parku Kościuszki w Katowicach-Brynowie, to budowla wzniesiona na początku XVI w. i przeniesiona w to miejsca w 1938 roku z Syryni w powiecie rybnickim. Jest to zarazem najstarszy zabytek architektury na terenie Katowic. Obok kościoła znajduje się wolnostojąca, XVII-wieczna dzwonnica, przeniesiona tu wraz ze świątynią, a całość zespołu otoczona jest stylowym, drewnianym parkanem z trzema bramami. Kościół przeniesiono tu z inicjatywy ówczesnego prezydenta miasta Adama Kocura - późniejszego księdza. Obiekt leży na Szlaku Architektury Drewnianej województwa śląskiego.
Drewniany kościółek św. Michała Archanioła, który na krótko przed II wojną przeniesiony został z miejscowości Syrynia do katowickiego parku, miał być pierwszym obiektem planowanego wówczas skansenu, który jednak ostatecznie nie powstał. Urokliwa świątynia powstała prawdopodobnie w 1510 r., choć warto wspomnieć, że źródła wspominają o drewnianym kościele w Syryni już w roku 1306. Budowla, posiadająca raczej cechy kaplicy, różni się swoją formą od innych tego typu na Górnym Śląsku. Nie posiada wieży, a jedynie wyrastającą z dachu sygnaturkę. Jednonawowa budowla ma konstrukcję zrębową, dość archaiczną, przy której wykorzystano okrągłe bale. Kościół o dwuspadowym dachu otoczony jest sobotami. We wnętrzu znajduje się cenne wyposażenie, do którego należą: późnogotycka rzeźba Matki Bożej z Dzieciątkiem, z początku XVI w., XVII-wieczna ambona, XV-wieczna kropielnica oraz skrzynia z okuciami, z XVII-XVIII w. Znajdują się tutaj także resztki pierwotnej polichromii. Kościół pełnił m.in. rolę ośrodka duszpasterskiego dla części nowopowstającego osiedla. W latach 80-tych był on także nieformalnym miejscem spotkań opozycjonistów, którzy zbierali się tu dla uczczenia pamięci górników zabitych 16 grudnia 1981 roku przez milicję w kopalni „Wujek”. W latach 90-tych doszło do kilku prób podpalenia obiektu, na szczęście nieskutecznych. Obecnie kościół stanowi ulubione miejsce zawierania ślubów. Obok świątyni znajduje się lapidarium z nagrobkami, kamieniem granicznym oraz tablicą ku czci powstańców śląskich.
Obiekt jest pod opieką Muzeum Historii Katowic
Źródło: sad.slaskie.travel
Historia
Zbudowany w 1510 r. w Syryni kościół pw. św. Michała został ponownie poświęcony na nowym miejscu 18 maja 1958 r. przez ks. Ignacego Jeża, rektora Niższego Seminarium Duchownego im. św. Jacka w Katowicach, późniejszego biskupa koszalińsko-kołobrzeskiego. Świątynia stała się ośrodkiem duszpasterskim dla części nowo powstającego osiedla Brynów, przynależącego do parafii pw. św. Apostołów Piotra i Pawła. Od 1959 r. przy kościele funkcje duszpasterskie spełniał osobny rektor. Parafię zaś erygowano w lutym 1981 r. Wówczas kościół pw. św. Michała Archanioła stał się świątynią parafialną. Już siedem lat później ks. arcybiskup Damian Zimoń po wizytacji pasterskiej nakazał wystąpić proboszczowi parafii do władz miejskich Katowic o prawo zbudowania nowej świątyni. Ogłoszony szybko konkurs na projekt wstępny nowej świątyni i zespołu obiektów sakralnych wygrał projekt opracowany przez mgr inż. arch. Andrzeja Gałkowskiego. Poświęcenie placu budowy odbyło się w kwietniu 1993 r., a poświęcenia i konsekracji nowej świątyni, której nadano wezwanie Matki Kościoła Niepokalanej Jutrzenki Wolności dokonał arcybiskup metropolita katowicki ks. Damian Zimoń we wrześniu 2001 r.
Na koniec warto wspomnieć, iż na terenie parafii pw. św. Michała mieszka wiele wybitnych osób, które wspomagały budowę nowej świątyni parafialnej, w tym m.in. światowej sławy kompozytor Wojciech Kilar z rodziną. Państwo Kilarowie i rodzina Raj są fundatorami trzech dzwonów, które 25 września 1993 r. poświęcił ks. biskup Gerard Bernacki.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Uwagi
W sprawie zwiedzania kościoła pw. św. Michała Archanioła należy kontaktować się z kancelarią parafialną przy ulicy Gawrona. Znajdujące się przy świątyni lapidarium można zwiedzać codziennie w ciągu dnia.