Archikatedra pw. Chrystusa Króla w Katowicach

Nr w rejestrze zabytków:
A/1658/97 z 15.12.1997

Opis

Archikatedra wzniesiona w latach 1927–1954 z dolomitu śląskiego jest siedzibą biskupa archidiecezji katowickiej. W kaplicy Najświętszego Sakramentu znajduje się tabernakulum i mozaika ze złota ufundowana przez Josepha Ratzingera, papieża Benedykta XVI.

Archikatedra pw. Chrystusa Króla jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, która należy do dekanatu Katowice – Śródmieście, położonego na terenie archidiecezji katowickiej, a która została erygowana przy archikatedrze w 1957 r. 
Katowicka katedra jest największa w Polsce. Projekt architektoniczny Zygmunta Gawlika i Franciszka Mączyńskiego zakładał wzniesienie gmachu monumentalnego, pozbawionego zbędnych ozdób i mało rozczłonkowanego, o kolosalnych rozmiarach. Fasadę kościoła tworzy kolumnada, nad którą umieszczono złocony napis: „Soli Deo honor et gloria” („Jedynie Bogu cześć i chwała”). Nad całą bryłą kościoła góruje kopuła zwieńczona latarnią z widocznym z daleka krzyżem. Od południowego-zachodu do zewnętrznej części prezbiterium przylega budynek zakrystii, a od południowego-wschodu probostwo z pomieszczeniami katechetycznymi. W środku między nimi znajduje się wejście do krypty, gdzie mieści się Kościół Akademicki ze wspaniałymi freskami Drogi Krzyżowej wykonanymi w 1992 r. przez Ewę Sidorowicz i Joannę Piech-Kalarus, zaś za nim krypta grobowa z grobowcami biskupów katowickich. 
Główny portal katedry tworzy troje potężnych drzwi, z których środkowe są zdobione płaskorzeźbami o treści millenijnej projektu Jerzego Kwiatkowskiego. Oprócz wejścia głównego katedra ma jeszcze dwa portale boczne.  Na dachu, pod niewidocznym z dołu zadaszeniem, umieszczonych jest pięć dzwonów odlanych w Passau, z których największy – Jubileuszowy – waży 3,5 tony. 
Zachwycające jest wnętrze katowickiej archikatedry, którego autorami są inż. arch. Mieczysław Król i artysta plastyk Jerzy Kwiatkowski. Nad wnętrzem świątyni dominuje figura Chrystusa Króla Wszechświata zawieszona w prezbiterium. Ołtarz główny, okrągły, położony centralnie, zdobiony płaskorzeźbami ze scenami Ostatniej Wieczerzy i wesela w Kanie Galilejskiej, łączy prezbiterium z kaplicą Chrztu Świętego i kaplicą Najświętszego Sakramentu.

W centralnym miejscu kaplicy Najświętszego Sakramentu znajduje się oryginalne tabernakulum, jako Krzew Gorejący, a przed ołtarzem w posadzce inkrustowany napis przypomina: „Tu modlił się Ojciec Święty Jan Paweł II 20.06.1983 r.”. W kaplicy Chrztu Świętego, nazywaną kaplicą Ducha Świętego, centralne miejsce zajmuje chrzcielnica z paschałem. W lewej nawie katedry znajduje się kaplica z figurą Matki Boskiej Fatimskiej, kaplica z figurą Serca Jezusowego i obrazem Matki Boskiej Nieustającej Pomocy.

W kaplicy św. Barbary centralne miejsce zajmuje rzeźba Patronki górników, wykonana przez Gerarda Grzywaczyka. Jest tam też ołtarz z bryły węgla i monumentalny pomnik poległych górników oraz tablice upamiętniające znamienitych Ślązaków. W prawej nawie znajduje się kaplica z obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej w ołtarzu i z tablicą ufundowaną na pamiątkę pobytu Ojca św. Jana Pawła II w Katowicach oraz kaplica św. Antoniego i zejście do krypty grobowej biskupów katowickich. Stacje Drogi Krzyżowej na dużych filarach, wykonane z brązu, tworzą jakby koronę dla Chrystusa Króla. 
Na chórze znajdują się 43-głosowe organy, a w prezbiterium 17-głosowe organy chórowe. Nad bocznymi wejściami zawieszone są wielkie aplikacje obrazujące dzieło stworzenia i wizję końca świata. Godne uwagi są ogromne witraże, ufundowane przez poszczególne dekanaty diecezji katowickiej, wykonane przez Krakowski Zakład Witrażów.

Źródło: peuk.fiiz.pl

Historia

Budowa katowickiej katedry rozpoczęła się symbolicznym wykopaniem ziemi pod fundamenty w czerwcu 1927 r., czyli dwa lata po erygowaniu diecezji katowickiej. Budowa prezbiterium została ukończona w 1938 r. Wówczas erygowano kurację z tymczasowym kościołem, którym było właśnie nowo wybudowane prezbiterium.

Prace budowlane podjęto ponownie po zakończeniu II wojny światowej, w 1946 r.

Z uwagi na naciski komunistycznych władz, którym budowa kościoła nie podobała się, zmieniony został nieco projekt katedry. Jednak dzięki wysiłkowi całej diecezji oraz społecznej pracy wielu ludzi doprowadzono do konsekracji katedry, której dokonał 30 października 1955 r. biskup częstochowski Zdzisław Goliński.

20 grudnia 1957 r. przy nowej świątyni erygowano parafię pw. Chrystusa Króla. 25 marca 1992 r., gdy diecezja katowicka została podniesiona do rangi archidiecezji, katedra pw. Chrystusa Króla stała się kościołem metropolitalnym i archikatedralnym.

Źródło: peuk.fiiz.pl

Data powstania obiektu: 1927–1954 r.

Dane teleadresowe

Plebiscytowa 49
40-041 Katowice
Tel.: +48 (32) 251 21 96
place
50.251610, 19.019138 Skopiowano do schowka
N50º15'5.796", E19º1'8.897" Skopiowano do schowka

Cechy i udogodnienia

Możliwość zwiedzania
Ogólnodostępny
Wstęp bezpłatny

Korzystając z tej strony akceptujesz, że w Twoim urządzeniu końcowym zostaną zainstalowane pliki cookies, które umożliwiają nam świadczenie usług. Brak zgody na pliki cookies oznacza, że pewne funkcjonalności strony mogą być niedostępne. Pamiętaj, że zawsze możesz zmienić te ustawienia. Więcej informacji znajdziesz w Polityce Cookies.