Kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Karchowicach
307/60 z 07.03.1960
Opis
Kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Karchowicach jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, która położona jest na terenie dekanatu pyskowickiego należącego do diecezji gliwickiej.
Wzniesiony z kamieni polnych monumentalny kościół, obecnie późnogotycki z elementami barokowymi, jest perłą architektury sakralnej województwa śląskiego. Na przestrzeni swojej wielowiekowej historii otrzymał różnorodny stylistycznie wystrój. Obok elementów gotyckich występują w nim dzieła z barokowe oraz obiekty neostylowe. Najwięcej zabytków pochodzi z epoki baroku: ołtarz główny, dwa ołtarze boczne wraz z obrazami i ambona, wszystkie datowane na XVIII lub na pocz. XIX w. Do cennych zabytków należą również: żeliwna tablica nagrobna umiejscowiona pod amboną oraz rzeźba diakona (prawdopodobnie św. Wawrzyńca) wykonana w późnogotyckiej stylistyce. Wnętrze kościoła pierwotnie było bogato polichromowane. XVI-wieczne malowidła ścienne do dziś nie przetrwały jednak w dawnej formie. Ich pełną identyfikację uniemożliwiła pokrywająca je gruba warstwa tynku. Dopiero podjęte w 2008 r. prace odkrywkowe i konserwatorskie pozwoliły na wyeksponowanie polichromii i przywrócenie kościołowi po części dawnego wystroju. Do dawnego wystroju kościoła do niedawna należały również trzy rzeźby umieszczone w pobliżu ołtarza z przedstawieniami: św. Anny, św. Barbary i św. Marii Magdaleny, pochodzące z 1500 r. autorstwa samego Wita Stwosza. Zostały one niestety skradzione w 1992 r. i do dnia dzisiejszego nie udało się ich odnaleźć.
Karchowicki kościół posiada wielką wartość artystyczną i historyczną o dużym znaczeniu dla polskiej kultury.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
Miejscowość Karchowice jest już wzmiankowana w 1256 r. jako wieś należąca do parafii Pyskowice. Parafia i kościół są wymienione w spisie świętopietrza z 1447 r. Od 1490 r., ze względu na ubóstwo proboszcza z Ziemięcic, Karchowice wraz z Jaśkowicami i Boniowicami, a od 1640 r. również z Zawadą, przyłączono do Ziemięcic. Odłączenie parafii Karchowice od Ziemięcic i utworzenie samodzielnej placówki nastąpiło w 1942 r.
Dokładna data powstania samego pierwszego kościoła w Karchowicach nie jest znana. Według dostępnych zapisów historycznych, w 1286 r. w miejscowości usytuowany był „kościół drewniany kryty gontem”. Niewątpliwie od samego początku świątynia poświęcona była św. Katarzynie Aleksandryjskiej.
Obecny, późnogotycki, orientowany, murowany z kamienia łamanego kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej zbudowano ok. 1500 r., a w XIX w. powiększono. Istnieją również przypuszczenia, iż współczesna świątynia została wzniesiona na miejscu tej z 1500 r., po zniszczeniach, których doznała w czasie wojny trzydziestoletniej. W późniejszym czasie obiekt ten był kilkakrotnie poddawany remontom, przebudowie i rozbudowie (m.in. przebudowano wieżę i sklepienia, dobudowano kaplicę). W 1953 r., a także w 1978 r. przeprowadzono gruntowną konserwację oraz malowanie kościoła. Po tych pracach, konsekracji kościoła i ołtarza dokonał 16 września 1979 r. ks. biskup Wacław Wycisk z Opola. W 1984 r. ufundowano dla parafii nowe dzwony. W latach 1992–1997 przeprowadzono remont generalny kościoła łącznie z renowacją ołtarzy.
Znajdujący się na terenie parafii kościół pw. św. Marka Ewangelisty w Zawadzie pochodzi z 1852 r. Przez wiele lat służył jako kościół pątniczy, zwłaszcza w uroczystość św. Marka i Dni Krzyżowe. Jego ostatnia gruntowna renowacja została przeprowadzona w 1995 r.
Źródło: peuk.fiiz.pl