Atrakcje turystyczne Śląska

Wszystko zaczęło się w roku 1890, który okazał się być przełomowym dla uzdrowiska w Jastrzebiu. W roku tym uzdrowisko przejął Juliusz Landau, za sprawą którego rozpoczął się proces tworzenia wyznaniowych lecznic przeznaczonych dla dzieci.

Jak się z czasem okazało – stały się one słusznym zwrotem w historii działalności jastrzębskiego uzdrowiska.

Jako pierwsze w tym roku powstały lecznice: żydowska i ewangelicka.

Żydowska lecznica dla dzieci powstała dzięki gliwickiemu rabinowi Wilhelmowi Münzowi, który stanął na czele kuratorium oraz przedsiębiorcom wspierającym finansowo działalność lecznicy. Starano się, aby schorowane dzieci systematycznie były przysyłane na kuracje do Jastrzębia. Za sprawą tych działań powstał „Żydowski Zakład dla Dzieci”. W pierwszym okresie jego działalności dzieci były lokowane w prywatnych kwaterach. Po jakimś czasie lecznica nabyła swój własny lokal, którym był dzisiejszy budynek „Jacek”. Lecznica żydowska zapoczątkowała proces przekształcania dotychczasowego uzdrowiska w ośrodek leczący reumatyzm u dzieci.

W styczniu 1891 roku do życia powołano komitet, którego zadaniem było utworzenie lecznicy tyle że dla dzieci katolickich. W skład powstałego komitetu weszli: właściciel ziemski z Marklowic Górnych Grintter, dziekan z Połomi ks. Sandanus, proboszcz z Pszowa ks. Wolczak oraz dr Mikołaj Witczak. Dzięki posiadanym wpływom w Berlinie i wbrew trudnościom biurokratycznym komitetowi udało się uzyskać stosowne pozwolenie i na początku czerwca 1891 roku w wynajętych pokojach zamieszkała pierwsza grupa chorych dzieci. Tego samego roku Dom Generalny Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia św. Karola Boromeusza w Trzebnicy uzyskał zezwolenie władz pruskich na założenie w Zdroju katolickiego domu dla dzieci.

„Dom Marii”:

30 czerwca do Jastrzębia przybyły siostry, które na pierwszym turnusie kuracyjnym sprawowały opiekę nad 14 dzieci. 15 lutego 1892 roku komitet organizacyjny zakupił parcelę, na której znajdował się dom mieszkalny zwany „Sanssouci” oraz dwa budynki gospodarcze. Na początku listopada siostry boromeuszki wprowadziły się do zakupionego przez fundację domu, zwanego później „Domem Marii”. Na jego parterze urządziły kaplicę, która została poświęconą 8 grudnia 1892 roku w święto Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny. Odtąd fundacja nosiła nazwę „Marienheim”, czyli „Zakład imienia Najświętszej Marii Panny”.

W latach 1892–1894 pod opieką sióstr boromeuszek znajdowało się odpowiednio 105, 159 oraz 111 podopiecznych. W roku 1895 siostry boromeuszki rozpoczęły rozbudowę zakładu, który w dwa lata później został wyposażony w izolatkę i urządzenia sanitarne. W tym czasie na leczeniu przebywało 230 dzieci. W roku 1898 w „Domu Marii” nadbudowano piętro, na parterze powstała duża jadalnia. Dobudowane zostały także dwa boczne skrzydła, a do jednego z nich została przeniesiona kaplica. W ołtarzu głównym umieszczony został obraz „Jezusa Przyjaciela Dzieci”, którego autorem był śląski artysta, Jan Bochennek. W kolejnych latach kontynuowano rozbudowę „Zakładu Marii” – powstały łazienki do zabiegów, a rok później zakład wyposażono w centralne ogrzewanie. W roku 1904 w „Zakładzie Marii” na turnusach kuracyjnych przebywało 404 dzieci z całego Śląska, a ich pobyt dofinansowywała Spółka Bracka i inne instytucje oraz zakłady.

W roku 1905 na kuracji w „Zakładzie Marii” przebywało 543 podopiecznych, a w roku następnym 834.

Wybuch I wojny światowej w roku 1914 spowodował zastój w działalności uzdrowiska, którego obiekty z uzdrowiskowych zostały przekształcone w szpitale wojskowe. Pomimo wojny, tego roku w Fundacji NMP leczyło się 1180 dzieci, a w roku następnym 817.

20 lutego 1918 roku zmarł dr Mikołaj Witczak – to wydarzenie spowodowało, iż niedługo potem ustalono nowy skład Zarządu Fundacji NMP. W jego skład weszli: ks. dziekan Schnalke z Wodzisławia, ks. Franciszek Dyrbach – proboszcz parafii św. Katarzyny, Franciszek Brawański, Ludwik Antończyk oraz Józef Wańczura.

W roku 1938 „Zakład Marii”, „Dom Aniołów Stróżów” i „Dom św. Jacka” stanowiły własność Fundacji NMP, natomiast willa „Maria” i „Dom św. Józefa” własność sióstr boromeuszek.

Wraz z wybuchem II wojny światowej kaplica, w której odbywały się nabożeństwa, została przeniesiona z „Domu Marii” do „Domu św. Józefa”. W Domu Marii swą siedzibę znalazła organizacja Hitler-Jugend.

W maju 1945 roku do Jastrzębia z wygnania spowodowanego II wojną światową powróciły siostry boromeuszki. Już z początkiem sierpnia ich działalność została wznowiona pod nazwą Zakład św. Józefa.

Wraz z zakończeniem wojny kaplica powróciła na swe pierwotne miejsce – okazało się jednak, że „Dom Marii” jest zbyt ciasny dla wiernych. Z tego względu uroczystości kościelne w większe święta – tak jak przed wojną – odbywały się w Parku Zdrojowym. Jakiś czas potem władze zakazały jednak odprawiania mszy świętych w Parku Zdrojowym zezwalając jedynie na msze na dziedzińcu klasztornym. Początkiem do usamodzielnienia się placówki duszpasterskiej było wynajmowanie w kaplicy ławek mieszkańcom Zdroju.

W roku 1948 „Zakład Marii” i  „Dom Aniołów Stróżów” przejął Polski Czerwony Krzyż, nadając im wspólną nazwę „Caritas” i uruchamiając w budynkach prewentorium dla dzieci na 300 łóżek. W lipcu 1949 roku został ogłoszony (kolejny) zamiar budowy kościoła w dzielnicy Zdrój, a dwa tygodnie później wyłożono „Złotą księgę ofiarodawców”. 30 września Kuria Diecezjalna w Katowicach wydelegowała do Jastrzębia Zdroju ks. Roberta Przewodnika, którego zadaniem miało być doprowadzenie kaplicy w „Zakładzie Marii” do użytku publicznego. W roku szkolnym 1949–1950 w kaplicy rozpoczęto katechizację dzieci z terenu Jastrzębia Zdroju. 20 marca w roku 1950 na mocy ustawy rządowej o przejęciu przez państwo dóbr kościelnych władze uzdrowiska przejęły zachodnie skrzydło „Zakładu Marii”. W obawie przed utratą całego budynku przystąpiono do adaptacji istniejącej kaplicy na kościół parafialny. Referat Budownictwa Starostwa Powiatowego w Rybniku nie wyraził jednak zgody na wyremontowanie skrzydła wschodniego budynku i przekształcenie w kościół dawnej kaplicy znajdującej się na pierwszym piętrze. Zaakceptowany został natomiast projekt wyburzenia stropów i ścian na parterze i piętrze. Mimo wysokich kosztów przystąpiono do realizacji projektu, a szybki postęp robót był możliwy dzięki zaangażowaniu ks. Przewodnika oraz entuzjazmowi i ofiarności mieszkańców i kuracjuszy. 1 października 1950 roku odbyła się ceremonia poświęcenia krzyża i procesja do kościoła. W roku 1951 do okien kościoła wstawiono witraże wykonane przez Wilhelma Golca z Piotrowic, podłoga została wyłożona płytkami Gaża z Pszczyny, a ławki wykonał Franciszek Kubeczek z Gołkowic. 10 czerwca 1951 roku odbyła się uroczystość poświęcenia kościoła, któremu nadano wezwanie Najświętszego Serca Pana Jezusa. Poświęcenia dokonał ks. biskup Herbert Bednorz, a kazanie wygłosił ks. Henryk Holubars. W sierpniu biskup katowicki polecił ogłosić zamiar utworzenia samodzielnej placówki duszpasterskiej pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Jastrzębiu Zdroju, a jej duszpasterz miał sprawować funkcję kuratusa. Tworzeniu tej placówki towarzyszyły liczne spory graniczne z sąsiadującymi parafiami oraz trudności w odzyskaniu ruchomego majątku Fundacji NMP w postaci sprzętu liturgicznego, który od czasów wojny znajdował się u sióstr boromeuszek w „Domu św. Józefa”. Na skutek sprzeciwu siostry przełożonej nowy kościół otrzymał jedynie część sprzętu liturgicznego. 3 grudnia 1951 roku został podpisany dekret, na mocy którego od 15 grudnia erygowana została w Zdroju samodzielna placówka duszpasterska, którą kierował ks. Robert Przewodnik. 4 grudnia poświęcony został ołtarz i figura św. Barbary. Na wiosnę 1952 roku 30 marca poświęcony został cmentarz i krzyż cmentarny, a ulicami Zdroju z okazji uroczystości Bożego Ciała po raz pierwszy przeszła procesja.  We wrześniu 1952 zostały przeprowadzone prace związane z pokryciem dachu budynku kościoła.

21 stycznia 1957 roku do Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach wpłynęła prośba o wyznaczenie lokalizacji nowego kościoła w Jastrzębiu Zdroju. Wniosek uzasadniano faktem, iż w ówczesnym, prowizorycznym pomieszczeniu, znajdującym się w starym, sięgającym końca XIX wieku budynku nie można było pomieścić parafian i stale zwiększającej się liczby kuracjuszy, a wszechobecna ciasnota utrudniała prowadzenie nabożeństw kościelnych. Wniosek został poparty przez władze gminy i powiatu oraz Zarząd Architektoniczno-Budowlany w Katowicach, a także Wydział ds. Wyznań Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej. 4 marca do Ministra Zdrowia wpłynął wniosek z parafii, w którym zwracano się o nabycie parceli od Przedsiębiorstwa Państwowego „Uzdrowisko Jastrzębie”. 17 czerwca parafia otrzymała parcelę położoną przy ulicy Cieszyńskiej na łuku szosy do Ruptawy.

W roku 1958 wprowadzone zostały specjalne nabożeństwa na rozpoczęcie i zakończenie każdego turnusu kuracyjnego. 14 września 1958 roku został poświęcony krzyż na parceli przeznaczonej pod budowę kościoła przy ulicy Cieszyńskiej oraz nowy krzyż przy ulicy 1 Maja. W tym również roku rozpoczęto remont środkowej części budynku przy kościele NSPJ z zamiarem przeznaczenia jej na probostwo. Wystąpiono również o odzyskanie „Domu Aniołów Stróżów”, które ciągle znajdowało się z Zarządzie PKP, zachodniego skrzydła „Zakładu Marii”, gdzie  w dalszym ciągu swą siedzibę miała dyrekcja Przedsiębiorstwa Państwowego „Uzdrowisko Jastrzębie” oraz „Domu św. Jacka”. W roku 1950 przeprowadzone były prace związane z malowaniem ścian kościoła i ławek. Ze względu na przedłużające się formalności związane z przejęciem gruntu przy ulicy Cieszyńskiej przeznaczonej pod budowę nowego kościoła, szanse na jego powstanie stawały się coraz mniej realne. Postanowiono zatem użytkowany do tej pory kościół przystosować do potrzeb wiernych poprzez dobudowanie od strony południowej przedsionka. Ten czyn spotkał się z protestem znajdującego się w budynku „Domu Aniołów Stróżów” sanatorium kolejowego. Kościół i probostwo od zewnątrz pokryto taraboną.

Kiedy w roku 1960 opracowano nowy plan zagospodarowania przestrzennego dzielnicy Zdrój okazało się, iż parcela przy ulicy Cieszyńskiej przeznaczona pod budowę nowego kościoła zostanie wcielona do terenów przyszłego osiedla z przeznaczeniem na budowę Domu Kultury kopalni „Jastrzębie”. W tym samym czasie nad wejściem do kościoła NSPJ zostały ustawione krzyż i figury Matki Bożej Bolesnej i św. Jana, aby podkreślić sakralny charakter budowli. W 1961 roku rozpoczęły się prace przygotowawcze do budowy nowego ołtarza głównego oraz złożono zlecenie panu Wyglendzie z Rybnika na wykonanie nowych organów z zakupionych wcześniej starych i zniszczonych organów z kościoła Matki Bożej Bolesnej w Rybniku. Rok później rozpoczęła się przebudowa prezbiterium – w ołtarzu głównym został umieszczony obraz Matki Bożej Częstochowskiej, który miał spowodować zjednoczenie przybyłej z całej Polski ludności. W listopadzie na skutek nacisków ze strony dyrekcji kopalni „Jastrzębie” krzyż z parceli przy ulicy Cieszyńskiej przeznaczonej pod budowę nowego kościoła został przeniesiony do ogrodu pana Józefa Drobka przy ul. 1 Maja. Kiedy w roku 1963 zaczęło brakować pomieszczeń do prowadzenia nauki religii podjęto decyzję o wyburzeniu w bocznej kaplicy jednej ze ścian; dzięki temu powstały dodatkowe sale katechetyczne. Wtedy też po bokach ołtarza głównego umieszczone zostały płaskorzeźby świętych Barbary i Józefa, a także zostało wykonane tło do chrzcielnicy. W roku następnym władze miasta odebrały siostrom boromeuszkom parcelę, która znajdowała się naprzeciwko zabudowań „Zakładu Marii” na roku ulic 1 Maja i Powstańców (obecnie Kościuszki) wraz ze znajdującą się na niej willą „Feliks” (która później została rozebrana). Ze względu na stale powiększającą się liczbą parafian rozpoczęto starania o adaptację kolejnych pomieszczeń znajdujących się w części środkowej budynku z przeznaczeniem na kościół, ale tym działaniom sprzeciwiła się dyrekcja uzdrowiska. W październiku przystąpiono zatem do malowania wnętrz kościoła –  pod sufitem namalowano sceny 14 objawień Chrystusa po zmartwychwstaniu, a drewniany strop pomalowano na brązowo i ozdobiono ornamentami ludowymi. Wykończono także boczne ołtarze, które poświęcono 3 grudnia 1964. W roku 1965 w podziemiach kościoła rozpoczęto przebudowę pomieszczeń na salki katechetyczne. 22 czerwca 1966 roku została podjęta decyzja o profilaktycznym zabezpieczeniu kościoła przed skutkami szkód górniczych – w tym celu zaplanowano wybudowanie ściany dylatacyjnej pomiędzy kościołem a budynkiem parafialnym oraz założenie kotwic. Dwa lata później 1 marca 1966 roku kopalnia „Moszczenica” przystąpiła do kotwienia budynku probostwa. Przy okazji remontu dobudowano zakrystię, a w miejscu starej została wygospodarowana następna salka do nauczania religii dla nadal powiększającej się liczby dzieci. Rok później jako wikary do parafii przybył ks. Anzelm Skrobol. Jakiś czas później urzędujący ks. proboszcz złożył rezygnację z pełnienia dotychczasowej funkcji, a parafię objął ks. Skrobol. Władze świeckie odmówiły jednak jego zatwierdzenia na stanowisko proboszcza i w związku z tym od 12 czerwca pełnił urząd wikarego ekonoma. 7 lipca ks. Skrobol rozpoczął prace związane z urządzaniem kolejnej salki do nauki religii, która znajdowała się w piwnicach probostwa. Pomimo sprzeciwu Powiatowej Rady Narodowej w Wodzisławiu i nakazu wstrzymania prac, salkę oddano do użytku. W tym również roku zakończyły się pierwsze prace związane z zabezpieczeniem budynku, które pomimo wcześniejszej decyzji Okręgowej Komisji ds. Szkód Górniczych w Gliwicach znacznie opóźniono. 2 lutego 1970 do życia został powołany chór parafialny, który był prowadzony przez ks. Skrobola i organistkę s. Antoninę. Latem rozpoczęły się prace związane z przebudową prezbiterium polegające na jego powiększeniu, przygotowaniu miejsca na Liturgię Słowa, usunięciu balasek i starej, wiszącej ambony i ustawieniu nowej, a także pomalowaniu wnętrza kościoła.

Pomimo usilnych starań o budowę nowego kościoła na terenie parafii w lutym 1971 roku od władz wojewódzkich wpłynęła kolejna odmowa w tej sprawie. 28 września tego samego roku ks. Anzelm Skrobol otrzymał dekret proboszczowski. W tamtym czasie podjęte zostały kolejne działania mające na celu przeprowadzenie gruntownego remontu dachu na kościele i budynku probostwa, na którym także przebudowano strych i zaadoptowano je do celów mieszkalnych. W prezbiterium została położona nowa marmurowa posadzka.

Ze względu na ciągłą niechęć władz do pomysłu budowy nowego kościoła, za sprawą ks. Skrobola parafianie wyrazili chęć wybudowania kaplicy we własnym zakresie. Uzyskali zatem pozwolenie na budowę domu gospodarczego na posesji państwa Szotków przy ulicy Połomskiej,  który w zamyśle miał po wybudowaniu pełnić rolę kaplicy. W tajemnicy przed władzami Polski Ludowej powstał budynek gospodarczy, w którym już 14 listopada odprawione zostały pierwsze msze święte. Kaplicy nadano wezwanie św. Józefa Robotnika, a 4 grudnia ks. proboszcz Anzelm Skrobol dokonał uroczystego jej poświęcenia.

W październiku roku 1972 parafianie kościoła Najświętszego Serca Pana Jezusa podjęli się kolejnej akcji modlitewnej, intencją której było wybudowanie kolejnego kościoła, tym razem na osiedlu III. Zgody na budowę oby dwóch kościołów, zarówno na osiedlu „Przyjaźń” jak i osiedlu III władze wojewódzkie po rozmowach z Kurią Diecezjalną, nie wyraziły. Wyrażono jedynie zgodę na przeniesienie drewnianego kościoła z Jedłownika z przeznaczeniem na świątynię dla osiedla „Przyjaźń”. W tym również roku na terenie pierwotnie przeznaczonym pod budowę nowego kościoła rozpoczęto wznoszenie „Górniczego Domu Kultury”. 31 stycznia 1976 roku nastąpił formalny podział mieszkańców pomiędzy parafie św. Barbary i św. Józefa Robotnika oraz Najświętszego Serca Pana Jezusa. W styczniu 1977 roku pracownicy kopalni „Moszczenica” rozpoczęli kolejny remont budynku kościoła NSPJ, który na skutek działalności górniczej doznał wielu zniszczeń. Kościół otrzymał nową marmurową posadzkę, a wnętrza zostały ponownie pomalowane. W 1982 roku dyrekcja uzdrowiska, pomimo wydanej decyzji nakazującej jej opuszczenie zachodniego skrzydła budynku plebanii, nadal zajmowała dotychczasowe pomieszczenia.

W kwietniu 1991 roku na spotkaniu w sprawie zwrotu parafii części budynku zajmowanej przez dyrekcję uzdrowiska w Warszawie, została podpisana odpowiednia umowa. 9 sierpnia zmieniony został zapis notarialny w księdze wieczystej dotyczącej budynku dyrekcji uzdrowiska – parafia po 40 latach odzyskała obiekt. Wtedy też rozpoczął się remont odzyskanej części budynku. W dniach od 8 do 10 listopada 1991 roku pod patronatem Prezydenta Miasta w kościele Najświętszej Marii Panny Matki Kościoła Mia miejsce I Jastrzębski Przegląd Chórów Religijnych im. ks. Anzelma Skrobola. W kwietniu 1992 roku dyrekcja uzdrowiska ostatecznie opuściła budynek, który poddawano dalszym pracom remontowym. W czerwcu z inicjatywy byłych żołnierzy AK i mieszkańców Jastrzębia w zewnętrzną ścianę kościoła wmurowano tablicę ku czci zamordowanych w czasie wojny kapłanów dekanatu jastrzębskiego. We wrześniu parafia udostępniła nieodpłatnie zachodnie skrzydło budynku władzom szkolnym na filię Szkoły Podstawowej nr 4. W październiku 1994 roku proboszcz poinformował parafian o planach rozbudowy kościoła i w związku z tym rozpoczęto specjalną zbiórkę. W ciągu roku w dalszym ciągu prowadzone były prace związane z usuwaniem skutków działalności górniczej. Przez cały kolejny rok trwały prace nad powiększeniem powierzchni kościoła przez adaptację salek przykościelnych na kaplicę boczną. W kaplicy przygotowano ołtarz boczny, w którym umieszczono przeniesiony z ołtarza głównego obraz Matki Bożej Częstochowskiej. Wykonano również remont i renowację organów. Na ścianie, na której umieszczone zostały stacje Drogi Krzyżowej namalowano postać Chrystusa Zmartwychwstałego. Od roku 1996 Międzynarodowy Festiwal Chórów im. ks. Anzelma Skrobola odbywa się w kościele NSPJ. W marcu 1997 roku udostępnione zostały wyremontowane pomieszczenia podziemi domu parafialnego, które nazwano katakumbami. Odbywają się w nich spotkania autorskie, imprezy kulturalne, wystawy oraz spotkania grup parafialnych. W sierpniu 1999 roku w kościele zamontowano nowy ołtarz oraz tabernakulum, a 19 października nastąpiło uroczyste poświęcenie nowego wystroju prezbiterium. 

W roku 2000 roku miało miejsce niezwykłe wydarzenie. Tuż przed obchodami 20 rocznicy podpisania „Porozumień Jastrzębskich” podczas porządkowania książek po zmarłym proboszczu Anzelmie Skrobolu odnaleziony został oryginał tego historycznego dokumentu, który przez wiele lat znajdował się w bibliotece parafii NSPJ. Odnaleziony przez ks. Antoniego Pudlika dokument „Porozumienia Jastrzębskiego” został przekazany Marianowi Krzaklewskiemu, ówczesnemu przewodniczącemu NSZZ „Solidarność”, podczas uroczystych obchodów 20 rocznicy ich podpisania. W sierpniu 2002 roku przystąpiono do kapitalnego remontu filii budynku parafialnego (skrzydła zachodniego – siedziby Zarządu Uzdrowiska).

Budynek, w którym dziś swoją siedzibę ma kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa powstał około roku 1875 jako willa Sanssouci, w której urządzono pokoje dla przybywających do uzdrowiska kuracjuszy. Usytuowano go równolegle do dzisiejszej ulicy 1 Maja; od wschodu graniczy z „Domem Aniołów Stróżów” a od zachodu z główną aleją Parku Zdrojowego. Kształtem przypomina literę „H” o przedłużonej osi wschód-zachód. Dzieli się na trzy prostokątne segmenty, które rozdzielone są celowo utworzonymi w konstrukcji budynku szczelinami zwanymi dylatacjami. W holu segmentu środkowego budynku zachowały się oryginalne płytki ceramiczne oraz drewniane schody dwubiegowe ze spocznikami, a także oryginalna drewniana balustrada. Budynek posiada symetryczny dwukondygnacyjny dach, w którym w północnej połaci występują cztery facjatki kryte dachem dwuspadowym. W skrzydle wschodnim od strony Parku Zdrojowego (północnej) znajduje się pięcioboczny ryzalit zwany absydą, który nakryty jest dachem namiotowym. Cały budynek podzielony został gzymsem kordonowym, który oddziela parter budynku od piętra. Szczyty dachu posiadają wysunięte na rzeźbionych zakończeniach belek stropowych zwanymi kroksztynami okapy, a krawędzie skrzydeł bocznych zaakcentowane zostały od południa płaskimi, pionowymi występami w murze zewnętrznym zwanymi lizenami. Pierwotnie elewacje budynku były przyozdobione boniowanym cokołem oraz gzymsami nadokiennymi i ozdobnymi opaskami wokół okien. Układ powtarzalnych na kondygnacjach pomieszczeń w skrzydle wschodnim budynku przekształcono – pierwotnie w części tej na piętrze znajdowała się kaplica. Obecnie układ ten został zmieniony tak, że skrzydło wschodnie to jednoprzestrzenne pomieszczenie zaadoptowane na kościół, gdzie w parterze ściany nośne zostały zastąpione słupami, a wydzielone pomieszczenie stanowi wspólne wnętrze z  kościołem. W górnej części kościoła zachowała się z czasów kaplicy ozdobnie ciosana więźba drewniana wieszarowa z zastrzałami i kroksztynami. W posiadaniu parafii znajdują się zabytkowe sprzęty liturgiczne pochodzące z fundacji Najświętszej Marii Panny, do których można zaliczyć monstrancje, kielichy, puszki i latarnie służące kapłanom, z pierwszej i drugiej połowy XIX wieku. W katakumbach znajduje się ponadto drewniana, malowana rzeźba „Chrystus z dziećmi”.

Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa wraz z probostwem i skrzydłem zachodnim, Dom Klasztorny św. Józefa i „Dom Aniołów Stróżów” wpisano do rejestru zabytków 30 kwietnia 1993 roku.

Dom św. Józefa

Ten dwupiętrowy budynek został wybudowany z myślą spełniania funkcji domu mieszkalnego dla sióstr boromeuszek, ale nie zabrakło w nim miejsca na pokoje gościnne dla kuracjuszy. Na parterze znajdowały się pokoje dla dzieci, natomiast pierwsze piętro zaadaptowano dla sióstr i kuracjuszy. Na drugim piętrze mieściły się pokoje mansardowe, które w czasie wakacji zajmowała przebywająca na leczeniu młodzież gimnazjalna. W czasie okupacji do budynku tego przeniesiono kaplicę z „Domu Marii”, który został zajęty przez Hitler-Jugend. W roku 1965 budynek został poddany pracom remontowym, natomiast w 2007 roku wymieniono okna, trzy lata później odświeżono elewację zewnętrzną.

„Dom Aniołów Stróżów”

W roku 1909 został wybudowany „Dom Aniołów Stróżów”, który pierwotnie przeznaczono na cele kuracyjne chłopców. Po wybuchu II wojny światowej budynek ten przejęła organizacja młodzieżowa Hitler-Jugend. W roku 1948 obiekt ten przejął Polski Czerwony Krzyż nadając mu nazwę „Caritas” i uruchamiając prewentorium dla dzieci. Następnie budynek dzierżawiła Dyrekcja PKP w Katowicach, która jednak zaprzestała opłacania czynszu w roku 1950. W 1956 roku Dyrekcja Okręgowa PKP uruchomiła w tym budynku Kolejowe Sanatorium dla Dzieci z 83 łóżkami. W roku 1971 sanatorium PKP zostało przekształcone w szpital kolejowy, który funkcjonował do początku lat 2000. Po odzyskaniu budynku przez Parafię Najświętszego Serca Pana Jezusa rozpoczęto remont obiektu. Dzięki środkom finansowym Miasta i parafian zdołano przeprowadzić szereg prac, m.in. wymianę okien, odkucie elewacji czy ocieplenie i zrekonstruowanie elementów architektonicznych.

Źródło: peuk.fiiz.pl