Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP w Janowie
423/88 z 27.05.1988
Opis
Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, która należy do dekanatu Żarki położonego na terenie archidiecezji częstochowskiej.
Świątynia powstała na początku XX w., ale nie jest pierwszym kościołem znajdującym się w tym miejscu. Pierwotnie w czasach założenia nowego miasteczka Janowa po 1700 r. wzniesiono tu jedynie kaplicę drewnianą. Dopiero w 1879 r. podupadającą kaplicę rozebrano i postawiono murowaną świątynię. Wkrótce dobudowano do niej dwie kaplice, prezbiterium i zakrystię. W 1912 r. kościółek stał się świątynią parafialną. Niestety w czasie I wojny światowej został on zburzony przez pociski armii niemieckiej. W 1917 r. prowizorycznie odbudowano kościół. Dopiero w 1921 r. rozebrano stare mury i rozpoczęto budowę obecnej świątyni, która stoi tutaj do dziś.
Obecny kościół posiada polichromię z lat 80. XX w., która zastąpiła wcześniejsze malowidła z lat 40. XX w. Jego ołtarz główny nosi cechy neobarokowe, podobnie jak ambona z rzeźbami trzech aniołów. Wewnątrz na uwagę zasługuje przede wszystkim wyposażenie świątyni, do którego należą m.in. kielich z XVIII w. oraz monstrancja z 1854 r. Przy wejściu do niej widnieją dwie tablice. Pierwsza z nich dedykowana jest pamięci kpt. Jerzego Kurpińskiego, dowódcy oddziału Armii Krajowej „Ponury”, druga natomiast – ks. Leonowi Kuchcie i organiście Władysławowi Misterkowi, którzy zginęli z rąk Niemców podczas II wojny światowej.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
Pierwszym obiektem sakralnym pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Janowie była drewniana kaplica wzniesiona w 1700 r. przez proboszcza parafii złotopotockiej ks. Floriana Silnickiego. W pierwotnym stanie była ona utrzymywana z ofiar mieszkańców Janowa i taki stan trwał do 1877 r. Przy kaplicy nie mieszkał żaden kapłan. W XIX w. kościół ten okazał się za mały na potrzeby duszpasterskie rozwijającego się miasteczka i dlatego w 1878 r. proboszcz ze Złotego Potoka ks. Ludwik Janikowski pod pozorem remontu starego kościoła wybudował – obchodząc zakaz władz carskich – nową murowaną świątynię przy wydatnej pomocy Edwarda Raczyńskiego i jego żony Marii z Krasińskich, córki Zygmunta Krasińskiego. 3 lipca 1878 r. gotowy już kościół konsekrował biskup kielecki Tomasz Kuliński. Wówczas również rozebrano stary kościół.
12 grudnia 1910 r. ks. Augustyn Łosiński, biskup kielecki zobowiązał wikariusza potockiego ks. Jana Bochenka, do rezydowania przy kościele w Janowie, udzielania chrztów, ślubów, itp. W 1912 r. kościółek filialny w Janowie stał się więc parafialnym. Został jednak zniszczony w czasie I wojny światowej (8 grudnia 1914 r.) pociskami armii niemieckiej. Nabożeństwa były odprawiane w prowizorycznej kaplicy, urządzonej w plebańskiej stodole. Dopiero w 1917 r. staraniem ks. Romana Pachelskiego wyremontowano prowizorycznie kościół i wznowiono w nim sprawowanie liturgii. Jednak osłabione pożarem mury groziły zawaleniem, dlatego w 1919 r. przerwano odprawianie w nim mszy św.
Na wiosnę 1921 r. po usunięciu starych murów, ks. Jan Widłak rozpoczął budowę nowego kościoła wg planu inżyniera Nowakowskiego z Kielc. Kierunek nowego kościoła został zmieniony. Obecnie kościół zwrócony jest wielkim ołtarzem na południe, zaś frontem na ulicę w stronę rynku. 22 maja 1921 r. w uroczystość Trójcy Świętej odbyło się poświęcenie kamienia węgielnego, którego dokonał dziekan żarecki ks. Aleksander Cugowski. Już 25 czerwca 1922 r. ks. Jan Widłak dokonał uroczystego poświęcenia nowo zbudowanej świątyni, a konsekrował ją biskup Teodor Kubina 7 czerwca 1931 r., po wyposażeniu wnętrza.
W latach 1945–1949 kościół otrzymał, staraniem ks. Ignacego Drzazgi, nową polichromię. Kolejny raz ściany świątyni pokryto nową polichromią w 1980 r. W 1992 r. w prezbiterium kościoła zamontowano nowe witraże, stały marmurowy ołtarz i ambonkę. W następnych latach wybudowano grotę Matki Bożej na placu kościelnym, otynkowano i pomalowano cały kościół od zewnątrz, na wieży zainstalowano zegar sterowany elektronicznie, zamontowano współgrające z architekturą nowe mosiężne kinkiety, przed kościołem ustawiono nowy (dębowy) jubileuszowy krzyż misyjny, położono nową posadzkę w zakrystii, zainstalowano nocne oświetlenie fasady świątyni, odnowiono tabernakulum oraz przeprowadzono gruntowny remont dachu plebanii.
Źódło: peuk.fiiz.pl