Drewniany kościół pw. Ścięcia św. Jana Chrzciciela w Grzawie
437/65 z 14.12.1965
Opis
Kościół parafialny w Grzawie, w powiecie pszczyńskim, to jedna ze starszych i cenniejszych budowli drewnianych regionu. Charakterystyczna, trójdzielna świątynia z dachem pokrytym gontem oraz wieżą i sygnaturką, to również najstarszy na terenie powiatu drewniany kościół katolicki. Budowla, o konstrukcji zrębowej, wzniesiona została w XVI wieku, na miejscu poprzedniej świątyni. Jest jednym z obiektów na Szlaku Architektury Drewnianej województwa śląskiego.
Kościół pw. Ścięcia św. Jana Chrzciciela w Grzawie zbudowany został najprawdopodobniej na początku XVI wieku. Poprzednia budowla na tym miejscu istniała tu zapewne już w wieku XIV. Katolicka świątynia, na fali reformacji w latach 1580-1628, znajdowała się w rękach protestantów. Po odzyskaniu przez katolików została przebudowana prawdopodobnie pod koniec wieku XVII. Budowla, posiadająca konstrukcję zrębową, wzniesiona została na podwalinach z kłód dębowych, tzw. „peckach”, co stanowi oryginalne i jedyne takie rozwiązanie w tym rejonie. Kwadratowa niemal nawa oraz prezbiterium pokryte są dwuspadowymi dachami. Dach nad nawą zwieńczony jest sygnaturką. Znajdująca się na osi świątyni wieża posiada barokowe zwieńczenie obite blachą. Do prezbiterium przylega zakrystia. Kościół otaczają soboty. Dach, ściany wieży oraz soboty pokryte są gontem. Warto zwrócić uwagę na znajdujący się w kruchcie fragment gotyckiego, ostrołukowego wejścia. Znajdujące się we wnętrzu kościoła wyposażenie pochodzi głównie z XVII i XVIII w. i ma generalnie charakter barokowy, choć kilka obrazów to także dzieła późniejsze, XIX-wieczne. Barokowy ołtarz z końca XVII w. był odnawiany w drugiej połowie wieku XIX przez malarza Karola Stankiewicza z Kęt. Do ołtarza należą m.in. rzeźby aniołów oraz świętych Piotra i Pawła, a także obrazy - w tym XVII-wieczny, przedstawiający Matkę Bożą z Dzieciątkiem, oraz XIX-wieczne, przedstawiające św. Jana Chrzciciela oraz Koronację Matki Bożej. Interesujące są ponadto znajdujące się w ołtarzach bocznych rzeźby świętych: Cecylii, Barbary oraz Karola Boromeusza, a także obrazy przedstawiające świętych: Helenę, Floriana oraz śmierć św. Józefa. Do wyposażenia kościoła należy ponadto kilka innych rzeźb i obrazów, a także sprzętów liturgicznych, jak barokowa monstrancja i lichtarze. Świątynię otacza drewniane częściowo ogrodzenie z gontowym, dwuspadowym daszkiem oraz murowanymi bramkami.
Źródło: slaskie.travel
Historia
Grzawa, podobnie jak sąsiadująca z nią Miedźna, została założona na prawie niemieckim w XIII w. Aż do XX/XXI w. należała do parafii pw. Ścięcia św. Jana Chrzciciela w Miedźnej, której początki sięgają I poł. XIV w. Początkowo należała ona do dekanatu oświęcimskiego. W 1350 r. znalazła się natomiast w nowoutworzonym dekanacie pszczyńskim. Do 1821 r. diecezją macierzystą było biskupstwo krakowskie, a od 1925 r. Miedźna należała do diecezji wrocławskiej. W 1967 r. w Grzawie powstała samodzielna placówka duszpasterska. Pełnoprawna parafia została zaś erygowana dopiero 12 listopada 2000 r.
Pomimo, iż tutejsza parafia nie może pochwalić się wielowiekową historią, to właśnie na jej terenie istnieje najstarsza na ziemi pszczyńskiej zabytkowa świątynia drewniana. Pierwotną, wzniesioną w XIII–XIV w., zastąpiła w XVI w. nowa i to właśnie ona przetrwała do naszych czasów, choć ok. 1690 r. poddano ją znacznej przebudowie. Mimo wszystko jednak, posiada ona średniowieczny rodowód, co jest już dzisiaj rzadkością, również w skali całego kraju.
Źródło: peuk.fiiz.pl