Willa Caro w Gliwicach – Muzeum w Gliwicach

Nr w rejestrze zabytków:
1309/83 z 3.10.1983

Opis

Wzniesiona pod koniec XIX w. mieszkalno-reprezentacyjna willa Caro była pierwotnie domem śląskiego przemysłowca Oscara Caro. Od 1934 r. stanowi siedzibę Muzeum w Gliwicach. Prezentowana jest tutaj wystawa wnętrz mieszkalnych górnośląskich przemysłowców.

Muzeum w Gliwicach jest samorządową instytucją kultury, której organizatorem jest Miasto Gliwice. Placówka posiada następujące działy:

  • Archeologia – prowadzone przez muzeum w Gliwicach badania archeologiczne przyczyniły się do zgromadzenia większości materiałów pradziejowych pochodzących z terenu Gliwic i powiatu gliwickiego, które eksponowane w ramach ekspozycji czasowych;
  • Etnografia – gliwickie zbiory etnograficzne dokumentują kulturę wsi regionu gliwickiego oraz porównawczo także innych terenów Śląska i Małopolski. Obecnie w zbiorach znajduje się ponad 4 250 obiektów i około 6 200 archiwalnych klisz szklanych i fotografii o tematyce etnograficznej;
  • Historia – zbiory historyczne obejmują następujące kategorie zabytków: dokumenty pergaminowe, akta i rękopisy, starodruki, książki i broszury, zabytki cechowe, zabytki górnicze, kartografię, prasę, militaria, sztandary i chorągwie, afisze i plakaty, banknoty i numizmaty, odznaczenia i medale, ikonografię oraz fotografie;
  • Sztuka i Rzemiosło Artystyczne – w zbiorach znajduje się około 16 500 zabytków. Kolekcje wiodące to: odlewnictwo artystyczne dawne i współczesne, w tym kolekcja XIX-wiecznych odlewów żeliwnych, ceramika polska, ceramika zachodnioeuropejska oraz należąca do największych w kraju kolekcja polskiej, srebrnej biżuterii artystycznej, powstałej po 1945 r.;
  • Biblioteka;
  • Dział Konserwacji.

Wystawy stałe Muzeum Gliwicach to:

  • „Słusznie słyną dziś Gliwice” w Oddziale Odlewnictwa Artystycznego,
  • „Gliwice – miasto wielu kultur” na Zamku Piastowskich,
  • XIX-wieczne wnętrza mieszkalne górnośląskiej burżuazji wielkoprzemysłowej z przełomu wieków w willi Caro.

Willa Caro należy do unikatowych przykładów XIX-wiecznych obiektów z niemal całkowicie zachowanym wystrojem wnętrz. Budynek powstał w latach 1882–1885 i został rozbudowany w latach 20. XX w. poprzez dodanie jednej kondygnacji, która została pozbawiona elementów stylowych.  

Prezentowana w willi Caro ekspozycja muzealna obejmuje ruchome zabytki wtórne pochodzące z własnych zbiorów Muzeum w Gliwicach. Znajdują się one w 10 pomieszczeniach, które zostały urządzone na wzór wystroju wnętrz rezydencji mieszkalnych śląskich przemysłowców z przełomu XIX i XX w.

Pierwszym pomieszczeniem jest stanowiący wizytówkę pana domu hol na parterze. Pełnił on funkcję reprezentacyjną. Z niego na górę wiodą główne schody, które zachowały się w całości i są dziełem berlińskich rzemieślników. Rzeźba gryfa przy schodach przedstawia fantastyczne zwierzę, podtrzymujące tarczę z monogramem OC (Oscar Caro).

Jednym z dwóch największych i najbardziej reprezentacyjnych pomieszczeń parteru jest położona na lewo od wejścia głównego jadalnia. W sali zachował się w całości eklektyczny wystrój o cechach neobaroku i neorenesansu włoskiego. Boazerie, strop zdobiony sztukateriami i malowidłem na płótnie, stolarka drzwiowa i okienna są oryginalne. Obecnie sala ma charakter użytkowy – odbywają się tutaj koncerty i konferencje.

Drugim najbogatszym pomieszczeniem jest tzw. duży salon, niegdyś przeznaczony na oficjalne spotkania towarzyskie. Zachował się w nim oryginalny, kasetonowy, neorenesansowy strop oraz stolarka drzwiowa i okienna. Boazerie i parkiet zostały natomiast zrekonstruowane. Ściany pokryto tkaniną o historycznym wzorze. Wnętrze zostało wyposażone w empirowe meble.

Z dużego salonu wiedzie wejście do narożnego saloniku przy „ogrodzie zimowym” (otwartej na zewnątrz loggi), przeznaczonego na spotkania towarzyskie kobiet (tzw. mały salon). Zachował się tutaj oryginalny strop zdobiony sztukateriami – eklektyczny z elementami neobaroku. Boazerie, parkiet, tkanina na ścianach zostały zrekonstruowane. Wystrój saloniku jest lekki i bardziej kameralny. Wyposażono go w XIX-wieczne meble.

Mały salon jest połączony amfiladowo z pokojem pana domu. Gabinet właściciela rezydencji był miejscem pracy, wypoczynku oraz „męskich” spotkań. Jego wystrój jest „ciężki”, tkaniny ciemne, wyposażenie zaś stanowią neorenesansowe i neobarokowe meble, akcesoria myśliwskie i „wschodnie” przedmioty. Zachował się intarsjowany różnymi gatunkami drewna, oryginalny, neorenesansowy strop. Boazerię i parkiet zrekonstruowano.

W ostatnim pomieszczeniu amfilady, tzw. muzeum pana domu, zachował się oryginalny strop zdobiony klasycyzującymi malowidłami. Pierwotnie znajdował się tu pokój bilardowy. Obecnie pomieszczenie zaadaptowano na gabinet osobliwości, miejsce ekspozycji cennych i oryginalnych zabytków, zgodnie z XIX-wieczną modą na urządzanie domowych muzeów w ziemiańskich i miejskich rezydencjach mieszkalnych.

Hol na I piętrze, umieszczony nad holem parteru, pełnił funkcję komunikacyjną. Przed przebudową willi był połączony z niemal wszystkimi pomieszczeniami piętra: sypialnią, pokojami dziecinnymi i garderobą. Wystrój holu na piętrze jest jeszcze oficjalny, łączy reprezentacyjny parter z kameralnym, mniej oficjalnym I piętrem.

Sypialnia właścicieli willi została wyposażona w holenderskie neorokokowe meble. Malowany strop został zrekonstruowany w oparciu o zachowany fragment. Neorenesansowy piec kaflowy przeniesiono z dawnego pokoju śniadaniowego, znajdującego się w bocznej części willi.

Kameralny i skromny buduar, jak wszystkie pomieszczenia położone na I piętrze, przylega do sypialni. Niegdyś służył pani domu jako gotowalnia i miejsce wypoczynku. Zachował się w nim autentyczny strop z ozdobnym dekoracyjnym pasem (bordiurą). Malowane i złocone na profilach boazerie są rekonstrukcjami. Draperie w oknach i drzwiach wykonano z  naturalnego jedwabiu.

Mniej oficjalnym, zacisznym miejscem spotkań rodzinnych był tzw. salon rodzinny. W pomieszczeniu zachował się oryginalny strop. Parkiet z ozdobnym fryzem został wiernie zrekonstruowany. Salon wyposażono w meble z epoki biedermeier.

Źródło: peuk.fiiz.pl

Historia

Muzeum zostało powołane do życia w 1905 r. przez Górnośląskie Towarzystwo Muzealne. Początkowo planowano wzniesienie nowej budowli na jego siedzibę, niestety I wojna światowa i zaistniały po niej kryzys gospodarczy doprowadziły do rezygnacji z tych planów. Również po II wojnie światowej nie udało się zbudować nowej siedziby muzeum.

Pierwszą siedzibą muzeum była Szkoła Podstawowa nr 4 przy ulicy Ziemowita (ówczesna Schroetterstrasse), w której dwóch salach stworzono ekspozycję muzealną. W kolejnych latach dwukrotnie zmieniano jednak siedzibę:

  • w latach 1908–1923 były nią cztery sale Szkoły Podstawowej nr 9 przy ulicy Sobieskiego (ówczesna Freundstrasse),
  • w latach 1924–1933 – pomieszczenia byłego Kasyna Oficerskiego przy ulicy Kościuszki (ówczesna Friedrichstrasse).

Muzeum zaczęło funkcjonować w obecnej siedzibie – willi Caro – w 1934 r. Obiekt ten przeszedł gruntowany remont pod koniec XX w., po którym został ponownie oddany do użytku w 2000 r. 

Od lat 60. XX w. powstawać zaczęły oddziały Muzeum w Gliwicach. Pierwszym z nich, po adaptacji przeprowadzonej w latach 1956–1959, stał się Dwór Cetrycza przy ulicy Pod Murami 2, który od lat 80. XX w. zaczęto określać mianem „Zamku Piastowskiego”. Kolejne renowacje obiektu miały miejsce w latach 1984–1988 i 2005–2008. We wrześniu 2008 r. udostępniono w Zamku Piastowskim nową wystawę stałą „Gliwice – miasto wielu kultur. Historia Gliwic i pradzieje Ziemi Gliwickiej”. 

W latach 1963–1977 oddziałem gliwickiego muzeum był Zamek w Toszku, stanowiący obecnie siedzibę Centrum Kultury „Zamek w Toszku”.

Od 1991 do 2009 r. w jednej z zabytkowych hal dawnej Królewskiej Odlewni Żelaza w Gliwicach przy ulicy Robotniczej 2 (obecnie GZUT SA) funkcjonował Oddział Odlewnictwa Artystycznego, który od 2010 r. mieści się w dawnej maszynowni Kopalni Węgla Kamiennego „Gliwice”, znajdującej się na terenie kompleksu „Nowe Gliwice”. Warto dodać, iż ów kompleks, po realizacji projektu rewitalizacji, jest wizytówką rewitalizacji terenów poprzemysłowych na Górnym Śląsku. W jego obrębie znajduje się również Centrum Edukacji i Biznesu.

Oddziałem Muzeum w Gliwicach jest ponadto Radiostacja Gliwice – Muzeum Historii Radia i Sztuki Mediów w Gliwicach.

Źródło: peuk.fiiz.pl

Aktualna funkcja: Muzeum w Gliwicach
Data powstania obiektu: 1882-1885 r.

Dane teleadresowe

Dolnych Wałów 8A
44-100 Gliwice
Tel.: +48 32 231 08 54
place
50.295398, 18.667327 Skopiowano do schowka
N50º17'43.433", E18º40'2.377" Skopiowano do schowka

Cechy i udogodnienia

Wstęp płatny
Toaleta
Możliwość zwiedzania
Ogólnodostępny

Korzystając z tej strony akceptujesz, że w Twoim urządzeniu końcowym zostaną zainstalowane pliki cookies, które umożliwiają nam świadczenie usług. Brak zgody na pliki cookies oznacza, że pewne funkcjonalności strony mogą być niedostępne. Pamiętaj, że zawsze możesz zmienić te ustawienia. Więcej informacji znajdziesz w Polityce Cookies.