Muzeum Geologii Złóż im. Czesława Poborskiego w Gliwicach
Opis
Ekspozycja muzealna znajduje się w gmachu Wydziału Górnictwa i Geologii, w którym mieści się także siedziba Rektora Politechniki Śląskiej. Składają się na nią następujące sale wystawiennicze, prezentujące poszczególne rodzaju eksponatów muzealnych.
W hallu na I piętrze znajdują się trzy wystawy. Pierwsza z nich to „Złoża kopalin użytecznych Polski” (węgle kamienne, brunatne, rudy: żelaza, niklu, chromu, miedzi, cyny, cynku, ołowiu, arsenu, siarki, sole kamienne i potasowe, baryt, fluoryt, fosforyty, surowce skalne, kamienie ozdobne). Druga wystawa nosi tytuł „Skamieniałości minionych epok geologicznych”. Została ona otwarta w grudniu 1998 r. i przedstawia w zwięzły i czytelny sposób najważniejsze etapy rozwoju życia na Ziemi. Zamieszczone na poszczególnych planszach krótkie opisy objaśniają geologiczny zapis dziejów Ziemi, który jest wspaniałą księgą o dawnych formach. Ekspozycja podzielona została na sześć bloków tematycznych: Formy zachowania skamieniałości, Era paleozoiczna, Era mezozoiczna, Era kenozoiczna, Kryzysy biologiczne – masowe wymieranie organizmów oraz Kryzys biologiczny na granicy kreda/trzeciorzęd – wymieranie dinozaurów – fakty i hipotezy. Trzecia wystawa na I piętrze (otwarta w grudniu 2000 r.) to „ Rośliny węglotwórcze karbonu”. Składa się na nią sześć gablot z okazami kordaitów, kalamitów (skrzypów drzewiastych), klinolistów (skrzypów zielonych), sygilarii, lepidodendronów, paproci właściwych i nasiennych wraz z objaśnieniami.
Główna ekspozycja Muzeum Geologii Złóż mieści się na II piętrze gmachu i prezentowana jest w trzech salach wystawowych. Prezentowane są w nich okazy minerałów i skał złóż magmogenicznych, egzogenicznych, metamorfogenicznych oraz skamieniałości zwierzęce Górnego Śląska, kopaliny energetyczne, a także meteoryty. Na II piętrze przedstawiona jest jeszcze jedna ekspozycja – Złoża rud metali w świecie (z okazami i planszami dotyczącymi najważniejszych światowych złóż rud), Systematyka skał i Systematyka minerałów.
Do najcenniejszych kolekcji muzealnych należą:
- minerały, skały i rudy z kolekcji ks. L. Szersznika;
- okazy paleozoologiczne z Solnhofen w Bawarii, Bundenbach (Palatynat Reński), Voslau i Baden w Austrii, basenu Paryża, Starych Gliwic;
- minerały, skały, kopaliny i skamieniałości Górnego Śląska;
- okazy rud metali, pochodzące z najważniejszych złóż świata, m. in. rtęci Almaden z Hiszpanii, cyny Oruro w Boliwii, wolframu Jiangxi w Chinach, ołowiu i srebra Freiberg w Saksonii, ołowiu Boken Hill w Australii, cynku i ołowiu Tsumeb w Namibii, pirytu Rio Tinto w Hiszpanii, manganu Cziaturi w Gruzji, żelaza Krzywy Róg na Ukrainie, Erzberg w Austrii i Kiruna i Gällivare w Szwecji;
- okazy flory karbońskiej;
- kolekcja chabarowska (minerały Dalekiego Wschodu – Rosja);
- okazy meteorytów żelaznych z Ameryki Północnej (ze słynnym meteorytem Canion Diablo), Afryki Południowej, Syberii i Polski (Pułtusk).
Ze względu na rolę w kulturze materialnej człowieka na uwagę zasługuje kolekcja narzędzi krzemiennych, znajdowanych w zamieszkałych przez człowieka pierwotnego grotach – od najstarszych – pięściaków (epoka kamienia łupanego) do ostrzy i rylców (epoka kamienia gładzonego).
Godna obejrzenia jest również kolekcja druz kryształów: kwarcu, ametystu, fluorytu, gipsu, kalcytu, soli oraz kamieni półszlachetnych i dekoracyjnych: agatów (w tym słynnych okazów z Brazylii), jaspisów, obsydianu, malachitu, azurytu i innych.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
Najstarszą kolekcją muzealną są okazy skał, minerałów i rud zebrane przez ks. Leopolda Jana Szersznika, które udostępnione zostały po raz pierwszy w 1802 r. w Cieszynie. Po II wojnie światowej do Politechniki Śląskiej zaczęto przekazywać wszelkie ocalałe z czasów wojennych zbiory geologiczne znajdujące się w wielu górnośląskich muzeach, co było etapem przygotowawczym powołania odrębnej, dedykowanej tematyce geologicznej placówki muzealnej.
Momentem zwrotnym w historii Muzeum Geologii Złóż w Gliwicach był 1953 r., w którym zawarte zostało porozumienie pomiędzy rektorem Politechniki Śląskiej prof. Kniagininem a dyrektorem Muzeum Górnośląskiego prof. Gładyszem, na mocy którego Politechnika Śląska zobowiązała się do naukowego opracowania zbiorów i udostępnienia ich społeczeństwu. Pierwsza ekspozycja zbiorów miała miejsce w 1961 r. Wydarzenie to praktycznie zapoczątkowało działalność muzeum. W 1985 r. placówka otrzymała imię Czesława Poborskiego – inicjatora powstania muzeum i jego pierwszego kierownika, który zginął w 1964 r. w wypadku samochodowym.
Źródło: peuk.fiiz.pl