Kościół pw. św. Jakuba Apostoła w Gieble
796/67 z 17/06/1967
Opis
Kościół pw. św. Jakuba Apostoła jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, która położona jest na terenie dekanatu pilickiego należącego do diecezji sosnowieckiej.
XII-wieczny kościół w Gieble jest jedną z najstarszych świątyń na terenie województwa śląskiego. Orientowana, romańska budowla został zbudowana z kamienia ciosanego. Jej pierwotna konstrukcja była jednonawowa, w trakcie przebudowy przedłużono jednak nawę i wydzielono boczne kruchty. Od strony wschodniej znajduje się kwadratowe prezbiterium, za którym jest ceglana zakrystia. Na zachodnią fasadę kościoła składa się jednopolowa wieża zwieńczona spiczastym dachem oraz dwie lekko cofnięte kruchty. Na osi wieży znajduje się prostokątny, półkoliście zamknięty otwór wejściowy, do którego prowadzą betonowe schody.
Jedyna nawa posiada płaskie ściany oraz osiem dużych, prostokątnych i półkoliście zamkniętych okien, po cztery na ścianie północnej i południowej. Sufit w nawie jest płaski, zbudowany z desek. Pokryty jest tynkiem i ozdobiony malowidłami. W tylnej części nawy znajduje się tradycyjnie chór z organami. W południowej części nawy widniał niegdyś półkolisty romański portal, który został zamurowany. Jest on jednak nadal dobrze widoczny z zewnątrz. Ponadto w terakotowej posadzce można łatwo zauważyć granicę pomiędzy starą i nowszą częścią kościoła.
Nawa otwiera się do prezbiterium szeroką półkolistą arkadą wspartą na dwóch pilastrach. Prezbiterium przykryte jest ceglanym sklepieniem krzyżowym.
Wewnątrz kościoła znajdują się obecnie trzy drewniane ołtarze. Ołtarz główny wykonany jest z polichromowanego drewna. W centralnej części zdobi go obraz Pana Jezusa Miłosiernego. Z prawej strony ołtarza znajduje się figura patrona parafii, św. Jakuba Apostoła. Ołtarz zdobią dwie kolumny w porządku korynckim i pilastry podtrzymujące belkowanie. Szczyt ołtarza ozdobiono wolutami. Po lewej stronie nawy znajduje się ołtarz Matki Boskiej Łaskawej (Śnieżnej) z centralnie umieszczonym obrazem Matki Boskiej. Po bokach umieszczone są figury św. Joachima i św. Anny, po prawej zaś – ołtarz św. Antoniego. Niegdyś znajdował się tam obraz przedstawiający klęczącego św. Antoniego, któremu ukazuje się Matka Boska z Dzieciątkiem. Obecnie jest on zastąpiony obrazem przedstawiającym prawdopodobnie młodego świętego. Po bokach znajdują się figury św. Jana Chrzciciela oraz św. Barbary.
W wieży znajduje się dzwon z napisem: „Kosztem par gebelskich, staraniem X Franciszka Mostowicza 1825 r.”
Kościół jest otoczony murem kamiennym zbudowanym w 1787 r.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
Dokładna data budowy kościoła jest nieznana, jednak na podstawie analizy architektoniczno-budowlanej można ustalić, iż został on wzniesiony w połowie XII w. przez Allena – kasztelana krakowskiego. W dokumentach źródłowych wymieniane są bardzo rozbieżne daty wzniesienia kościoła. Jedne podają początek XIII w. inne 1315 r.
W 1630 książę Janusz Zbaraski zapisał parafię do utrzymania przytułku dla starców i kalek w Pilicy. Parafia obejmowała wsie Giebło, Mokrus, Kiełkowice, Gulzów i kilka domów w Siamoszycach.
W praktycznie niezmienionym stanie przetrwał aż do pocz. XX w. W latach 1900–1912 została przeprowadzona gruntowna przebudowa kościoła. Pierwotna konstrukcja (prezbiterium i wschodnia część nawy) zostały nadbudowane o ok. 1 m. Sama nawa została przedłużona w kierunku zachodnim, a oryginalna wieża została zastąpiona nową. Dobudowano także ceglaną zakrystię. Dach z czerwonej dachówki krakowskiej i wieża uległy poważnym uszkodzeniom podczas I wojny światowej. Po jej zakończeniu wszystkie uszkodzenia zostały naprawione. W 1934 r. zostało odnowione wnętrze kościoła.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Ciekawostki
Po lewej stronie nawy znajduje się ołtarz Matki Boskiej Łaskawej (Śnieżnej) z centralnie umieszczonym obrazem Matki Boskiej, który podobno pochodzi z kościółka św. Mikołaja na przedmieściu Nowego Miasta Korczyna. Miała się przed nim modlić błogosławiona Kunegunda ze swoim mężem królem Pudykiem, w zamku pod tymże miastem Korczynem mieszkając. Gdy kościół rozbierano ks. Zaborski uprosił sobie ten obraz i tu w ołtarzu umieścił.
Źródło: peuk.fiiz.pl