Pałac w Dzimierzu
A/160/07 z 17.12.1981 r. i z 21.05.2007
Opis
XIX-wieczny pałac to budynek murowany z cegły, otynkowany. Wzniesiono go na planie prostokąta. Posiada dwie kondygnacje i podpiwniczenie, a nakrywa go czterospadowy dach pokryty dachówką. Fasada jest sześcioosiowa, z centralnie usytuowaną loggią, mieszczącą główne wejście. Ponad nią znajduje się niewielka wystawka. W elewacji tylnej mieści się trzykondygnacyjny dwuosiowy ryzalit, w jednej z elewacji bocznych – niższy ryzalit, a przy nim ganek. Elewacje pałacu zachowały część architektonicznych detali. Można tu więc nadal zobaczyć pilastry ujmujące loggię, wydatne gzymsy: między kondygnacjami i wieńczący, proste obramowania otworów okiennych oraz ozdobne podokienniki.
Pałac otacza niewielki park krajobrazowy o powierzchni mniejszej niż 2 ha. W drzewostanie parku dominują gatunki liściaste: dąb szypułkowy, lipa drobnolistna, kasztanowiec zwyczajny, klon zwyczajny, klon jawor, klon czerwony, grab pospolity, robinie akacjowe. Przy wjeździe na teren folwarku znajduje się dawna oficyna, spośród budynków gospodarczych warto zwrócić natomiast uwagę na pochodzące z końca XIX w. spichlerz i oborę.
Pałac w Dzimierzu jest obecnie własnością prywatną. Budynek został wyremontowany i prezentuje się naprawdę okazale.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
Historia Dzimierza nie jest niestety dobrze opisana w dokumentach historycznych. Akt lokacyjny został zapewne wydany przez władców Księstwa Opolsko-Raciborskiego. Na przestrzeni dziejów, tereny, na których dzisiaj znajduje się Dzimierz należały do wielu państw, m.in. do Czech, Polski, Austrii i Niemiec. Wieś rycerska założona została na początku XIV w. Jej nazwa na przestrzeni wieków ulegała przemianom. W 1531 r. pojawiła się nazwa Grzemirza, w 1632 r. – Dzimirze, a 1679 r. – villa Dzimirzovice.
Za pierwszą wzmiankę o Dzimierzu można uznać powstanie w 1335 r. parafii w Pstrążnej, do której od początku należał. Z tego też wynika, iż wieś musiała powstać wcześniej. W 1504 r. znajdował się on w posiadaniu Bartłomieja Zdarzy z Choblic na Morawach, późniejszego starosty raciborskiego, właściciela także niektórych pobliskich wsi. Nie wiadomo, jednak od kogo sam Zdarza nabył wioskę. Przez jakiś czas Dzimierz należał do dóbr Kurnickich (Pan z Kurnicy), których posiadaczem był Henryk Reiswitz, syn Zygmunta, a ten zmarł w 1657 r. i miał dwie córki – Urszulę i Mariannę. Jedna z nich sprzedała przynależne jej w spadku włości swemu siostrzeńcowi – Sylwiuszowi Trach. W poł. XVII w. właścicielem Dzimierza (i również Gotartowic) był Abraham Sokołowski, mąż Magdaleny Charwat von Wecze. W 1736 r. pochodząca z Wenecji rodzina Bernini kupiła Dzimierz i Żytną koło Rybnika. W 1788 r. Hieronim Bernini sprzedał wszystkie rodzinne majątki na Górnym Śląsku hrabiemu Kurtowi von Haugwitz z Krapkowic. W I poł. XIX w. pałac i majątek w Dzimierzu należały do Aleksandra Mendelssohna. W 1823 r. wuja odwiedził słynny kompozytor Feliks Mendelssohn-Bartholdy (1809–1847), który prawdopodobnie dał wówczas koncert w kościele w Rybniku. W II poł. XIX w. dobra w Dzimierzu należały do Jakuba Zawadzkiego. To prawdopodobnie on wystawił tutaj pałac, który przetrwał do naszych czasów. W 1921 r. właścicielem majątku było państwo niemieckie, a następnie państwo polskie. Folwarkiem w tym czasie zajmowali się zarządcy: Schuster, a po nim Adam Frida. Po II wojnie światowej majątek przekazano Państwowemu Gospodarstwu Rolnemu. Obecnie stanowi on własność prywatną.
Źródło: peuk.fiiz.pl