Muzeum Częstochowskie – Zagroda Włościańska w Częstochowie
Opis
Zagroda Włościańska to parterowy obiekt murowany z drewnianym mieszkalnym poddaszem, który na początku XX w. pełnił rolę jednego z pawilonów Wystawy Przemysłowo-Rolniczej. Obiekt został wybudowany w latach 1908–1909 jako wzorcowa zagroda włościańska, wg projektu Zdzisława Kalinowskiego i Czesława Przybylskiego.
W 2003 r. zagroda została zabezpieczona przed zniszczeniem, a niedługo potem rozpoczął się jej remont kapitalny. Jest to budynek z cegły, parterowy, częściowo podpiwniczony z użytkowym poddaszem i dwuspadowym dachem o konstrukcji drewnianej kryty dachówką ceramiczną. Elementy architektoniczne i detale zostały odrestaurowane zgodnie z wytycznymi konserwatora zabytków. Ponadto zachowano elementy urbanistyczne i przestrzenne: bryłę budynku z kształtem dachu i gankiem wejściowym, układ łukowych sklepień ceglanych nad pomieszczeniami piwnicznymi, bez zmian pozostawiono również historyczny układ rzutu budynku.
Obecnie, jako jeden obiektów Muzeum Częstochowskiego, zagroda stanowi miejsce czasowych wystaw sztuki ludowej, zarówno polskiej, jak i zagranicznej.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
Historia Zagrody Włościańskiej związana jest bezpośrednio z Wielką Wystawą Przemysłowo-Rolniczą, która odbywał się w Częstochowie w 1909 r. Była to impreza o skali europejskiej – jej wielkość, forma, ilość specjalnie na ten cel zbudowanych obiektów sprawiła, iż porównywać ją można ze światowymi wystawami EXPO. Jednocześnie była to największa przed I wojną światową wystawa przemysłowa na ziemiach polskich.
Prace nad organizacją wystawy trwały od 1907 r. W maju 1908 r. w sali Hotelu Angielskiego odbyło się spotkanie komitetu wspierającego to niezwykłe jak na ówczesne czasy przedsięwzięcie. Jego prezesem został wybrany książę Stefan Lubomirski, zaś jego członkami – oprócz hrabiego Karola Raczyńskiego – byli wybitni obywatele miasta Częstochowy, wśród nich dr Władysław Biegański. W gronie organizatorów znaleźli się również: O. Euzebiusz Rejman – ówczesny przeor Jasnej Góry oraz proboszcz parafii św. Zygmunta i późniejszy, pierwszy kanclerz Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego – ks. Marian Leon Fulman, a także Leopold Kronenberg.
Wystawa miała na celu zaprezentowanie polskich osiągnięć w przemyśle oraz rolnictwie i hodowli. Trwającą od 5 sierpnia do 3 października imprezę zwiedziło wg różnych szacunków od 500 do 750 tys. osób, co na ówczesne czasy było niezwykłym osiągnięciem. Było ponad 660 wystawców, w tym firmy amerykańskie, francuskie, belgijskie, czeskie, szwajcarskie, angielskie, a nawet brazylijskie. Specjalnie na tę okazję przebudowane zostały całkowicie przez Franciszka Szaniora parki oraz wybudowane nowe pawilony, których projektantami byli wybitni artyści: Stanisław Koszyc-Witkiewicz, Władysław Jabłoński, Edward Landau, Józef Kon oraz Czesław Przybylski. Kilkadziesiąt powstałych wówczas obiektów podzielono tematycznie bądź też zarezerwowano dla konkretnego wystawcy. Niektóre z nich, wśród nich Zagroda Włościańska, istnieją do dnia dzisiejszego, nadal pełniąc funkcje wystawowe. Należą do nich również: Pawilon Towarzystwa Akcyjnego „Zawiercie” (obecnie siedziba Multicentrum „Zodiak”), Pawilon Etnograficzny (znany również jako Muzeum Przemysłu Ludowego) oraz Muzeum Higieniczne (obecnie Pawilon Wystawowy).
Teren wystawy obejmował, oprócz Parku Staszica, obszar od ulicy św. Barbary po ulicę POW – łącznie ponad 20 ha. Miasto zyskało dzięki wystawie wspaniale urządzone parki, pawilon muzealny, liczne trwałe budynki powystawowe (np. obserwatorium astronomiczne i altanę w parku). Przyspieszony został także rozwój telefonizacji i oświetlenia elektrycznego Częstochowy.
Źróło: peuk.fiiz.pl