Opis
Pawilon Wystawowy, określany również mianem Muzeum Higienicznego, to piętrowy gmach z dwiema salami i półpiętrem. Jest to budynek w stylu eklektycznym, wybudowany wg projektu Brunona E. Paprockiego. W okresie 1932–1967 działało tu Muzeum Regionalne. W 1966 r. w pawilonie otwarte zostało Muzeum Górnictwa Rud Żelaza, które w 1976 r. przeniesiono do nowo wybudowanych podziemnych korytarzy.
W latach 1996–2000 przeprowadzono kapitalny remont budynku, dzięki czemu może on być ponownie wykorzystywany na cele wystawowe, organizowane przez Muzeum Częstochowskie, którego jest placówką.
Samo Muzeum Częstochowskie jest jedną z najstarszych instytucji muzealnych w Częstochowie, funkcjonuje bowiem od 1905 r. Jego siedziba mieści się w jednym z najbardziej reprezentacyjnych budynków w mieście – wzniesionym w 1828 r. późnoklasycystycznym ratuszu. Głównym zadaniem muzeum jest dokumentowanie dziedzictwa i przeszłości nie tylko Częstochowy, ale również całej Polski. W jego zbiorach znajdują się:
- polskie i regionalne malarstwo, w tym m.in. dzieła Malczewskiego, Weissa, Cybisa, Axentowicza oraz bogaty zbiór polskiej sztuki graficznej;
- kolekcja polskiej sztuki dewocyjnej;
- ekspozycja z zakresu regionalnej kultury ludowej;
- ekspozycja broni, monet i medali;
- ekspozycja owadów;
- ekspozycja archeologiczna.
Swoje zbiory muzeum prezentuje, poza siedzibą główną i opisywanym Pawilonem Wystawowym, w następujących obiektach: Pawilonie Etnograficznym w Parku im. St. Staszica, Galerii Malarstwa i Rzeźby, Muzeum Pielgrzymowania, Domu Poezji – Muzeum Haliny Poświatowskiej, Muzeum Górnictwa Rud Żelaza w Parku St. Staszica oraz Rezerwacie Archeologicznym.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
Historia Pawilonu Wystawowego związana jest bezpośrednio z Wielką Wystawą Przemysłowo-Rolniczą, która odbywał się w Częstochowie w 1909 r. Była to impreza o skali europejskiej – jej wielkość, forma, ilość specjalnie na ten cel zbudowanych obiektów sprawiła, iż porównywać ją można ze światowymi wystawami EXPO. Jednocześnie była to największa przez I wojną światową wystawa przemysłowa na ziemiach polskich.
Prace nad organizacją wystawy trwały od 1907 r. W maju 1908 r. w sali Hotelu Angielskiego odbyło się spotkanie komitetu wspierającego to niezwykłe jak na ówczesne czasy przedsięwzięcie. Jego prezesem został wybrany książę Stefan Lubomirski, zaś jego członkami – oprócz hrabiego Karola Raczyńskiego – byli wybitni obywatele miasta Częstochowy, wśród nich dr Władysław Biegański. W gronie organizatorów znaleźli się również: O. Euzebiusz Rejman – ówczesny przeor Jasnej Góry oraz proboszcz parafii św. Zygmunta i późniejszy, pierwszy kanclerz Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego – ks. Marian Leon Fulman, a także Leopold Kronenberg.
Wystawa miała na celu zaprezentowanie polskich osiągnięć w przemyśle oraz rolnictwie i hodowli. Trwającą od 5 sierpnia do 3 października imprezę zwiedziło wg różnych szacunków od 500 do 750 tys. osób, co na ówczesne czasy było niezwykłym osiągnięciem. Było ponad 660 wystawców, w tym firmy amerykańskie, francuskie, belgijskie, czeskie, szwajcarskie, angielskie, a nawet brazylijskie. Specjalnie na tę okazję przebudowane zostały całkowicie przez Franciszka Szaniora parki oraz wybudowane nowe pawilony, których projektantami byli wybitni artyści: Stanisław Koszyc-Witkiewicz, Władysław Jabłoński, Edward Landau, Józef Kon oraz Czesław Przybylski. Kilkadziesiąt powstałych wówczas obiektów podzielono tematycznie bądź też zarezerwowano dla konkretnego wystawcy. Niektóre z nich, wśród nich Pawilon Wystawowy, istnieją do dnia dzisiejszego, nadal pełniąc funkcje wystawowe. Należą do nich również: Pawilon Towarzystwa Akcyjnego „Zawiercie” (obecnie siedziba Multicentrum „Zodiak”), Pawilon Etnograficzny (znany również jako Muzeum Przemysłu Ludowego) oraz Zagroda Włościańska.
Teren wystawy obejmował, oprócz Parku Staszica, obszar od ulicy św. Barbary po ulicę POW – łącznie ponad 20 ha. Miasto zyskało dzięki wystawie wspaniale urządzone parki, pawilon muzealny, liczne trwałe budynki powystawowe (np. obserwatorium astronomiczne i altanę w parku). Przyspieszony został także rozwój telefonizacji i oświetlenia elektrycznego Częstochowy.
Źródło: peuk.fiiz.pl
