Jasna Góra - zespół klasztoru oo. Paulinów
83 z 14/11.1947, 1198/72 z 20/12/1972; 12/78 z 17/02/1978
Opis
Jasna Góra, czyli zespół klasztorny Paulinów w Częstochowie położony na wzgórzu Jasna Góra, jest jednym z ważniejszych miejsc kultu maryjnego i od setek lat, najważniejszym centrum pielgrzymkowym w Polsce. Znajduje się tutaj cudami słynący obraz Matki Boskiej Częstochowskiej.
Jasna Góra szczególnego znaczenia w świadomości Polaków nabrała w czasie potopu szwedzkiego w 1655 r., kiedy to została bohatersko obroniono przed atakiem Szwedów. Szczególnie heroiczną postawą wsławił się wówczas przeor zakonu jasnogórskich paulinów, ks. Augustyn Kordecki.
Corocznie Jasną Górę odwiedzają miliony pielgrzymów, nie tylko z Polski. Największym jej świętem jest 15 sierpnia – Święto Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny.
Centrum Pielgrzymkowe na Jasnej Górze obejmuje swoim zasięgiem wiele cennych pod względem historycznym religijnym i architektonicznym obiektów. Większość z nich jest udostępniona dla ruchu turystycznego. Należą do nich przede wszystkim Bazylika Jasnogórska z Kaplicą Cudownego Obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej, Skarbiec, Sala Rycerska, Muzeum 600-lecia, Bastion św. Rocha, Golgota Jasnogórska i Droga Krzyżowa.
Na Jasnej Górze znajduje się ponadto pomnik Jana Pawła II oraz pomnik kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Trasa spaceru po sanktuarium jasnogórskim prowadzi przez najważniejsze miejsca kultu religijnego, ekspozycje muzealne oraz zabytki architektury. Mimo, że spacer zaproponowany jest dla jednego obiektu, warto zarezerwować sobie większą część dnia. Do zwiedzania sanktuarium zapraszamy pielgrzymów, jak i miłośników architektury.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Źródło: Narodowy Instytut Dziedzictwa
Historia
Początki istnienia klasztoru sięgają 1382 r. Wówczas książę Władysław Opolczyk, namiestnik Ludwika Węgierskiego, sprowadził do Częstochowy paulinów i dokonał fundacji klasztoru. Nazwa Jasna Góra została nadana klasztorowi przez węgierskich paulinów na pamiątkę macierzystego klasztoru św. Wawrzyńca na Jasnej Górze w Budzie (in Claro Monte Budensi). To oni sprowadzili na Wzgórze Jasnogórskie obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem Jezus, który wg legendy został namalowany przez samego św. Łukasza Ewangelistę na desce stołu, na którym posiłki jadała Najświętsza Rodzina.
Wzrost ruchu pielgrzymkowego na Jasną Górę wymusił rozbudowanie zabudowań klasztornych. W latach 60. XV w. obok Kaplicy Matki Bożej rozpoczęto budowę dużego kościoła gotyckiego. W I poł. XVII w. wzniesiono również mury obronne, m.in. w obawie przed Szwedami. Potop szwedzki zapisał się w historii klasztoru jasnogórskiego jego oblężeniem i waleczną postawą zakonników, którzy nie dopuścili do jego opanowania. Obrona Jasnej Góry na stałe zapisała się na kartach polskiej historii. Wdzięczny król Jan Kazimierz 1 kwietnia 1656 r. w uroczystym ślubowaniu w katedrze lwowskiej oddał kraj pod władzę Matki Bożej, obierając Ją za Patronkę i Królową państwa.
Przez następne lata, aż do konfederacji barskiej, Jasna Góra nie była wikłana w żadne działania wojenne, w związku z czym mogła się przygotować do aktu koronacji Cudownego Obrazu. Na mocy aktu papieża Klemensa XI z 1716 r. biskup chełmski Krzysztof Andrzej Jan Szembek dokonał 8 września 1717 r. koronacji jasnogórskiego obrazu, przy udziale ok. 200 tys. wiernych.
Po upadku konfederacji barskiej i ogłoszeniu przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego kapitulacji Jasnej Góry, klasztor przeszedł w ręce Rosjan. W czasie zaboru nasilały się represje wobec klasztoru, a samo sanktuarium było wielokrotnie grabione. Przez cały okres utraty wolności, sanktuarium stanowiło jednak niejako łącznik pomiędzy Polakami zamieszkującymi różne okupowane części ojczyzny i urosło wręcz do roli symbolu narodowego.
I wojna światowa nie dotknęła w większym stopniu Jasnej Góry, natomiast w czasie II wojny światowej jej zabudowania były okupowane przez Niemców, którzy zabronili m.in. pielgrzymowania. Mimo to ruch pielgrzymkowy na Jasnej Górze nadal funkcjonował, a sam klasztor stanowił niejednokrotnie schronienie dla partyzantów i Żydów.
Długa i wielokrotnie tragiczna historia klasztoru jasnogórskiego nie spowodowała jednak znacznych jego zniszczeń, dzięki czemu dzisiaj możemy go podziwiać w całej okazałości.
Źródło: peuk.fiiz.pl