Dom Poezji - Muzeum Haliny Poświatowskiej w Częstochowie
Opis
Muzeum Haliny Poświatowskiej znajduje się przy ul. Jasnogórskiej 23 w Częstochowie, w budynku, w którym po wojnie zamieszkała rodzina Mygów.
Helena Myga (imię zmienione oficjalnie na Halina w roku 1961) urodziła się 9 maja 1935 r. w Częstochowie, przy ul. 7 Kamienic. Miejsce to upamiętnia dziś tablica z wizerunkiem poetki i słowami z jej wiersza. Pod koniec wojny Halina przeszła anginę, która spowodowała ciężką wadę serca (przyczyną było reumatyczne zapalenie wsierdzia). Choroba ta skazała przyszłą poetkę na długotrwałe leżenie w łóżku, na leczenie w szpitalach i sanatoriach. Uczyła się w gimnazjum „Nauka i Praca”, potem w żeńskim Liceum im. J. Słowackiego w Częstochowie i w Państwowym Liceum Korespondencyjnym, gdzie w roku 1955 zdała maturę. W kwietniu 1954 wyszła za mąż za Adolfa Poświatowskiego, studenta Wyższej Szkoły Teatralnej, również chorego na serce; Adolf zmarł nagle w marcu 1956.
W sierpniu 1958, dzięki staraniom profesora Aleksandrowicza z kliniki krakowskiej oraz Polonii amerykańskiej poetka wyjechała do Stanów Zjednoczonych, gdzie 12 listopada poddana została operacji serca. Zabieg ten przedłużył jej życie o 9 lat. Poświatowska skorzystała z szansy, jaką podsunął jej los i została w Stanach do lipca 1961 roku; studiowała tam w Smith College w Northampton w stanie Massachusetts.
Zadebiutowała na łamach „Gazety Częstochowskiej” w roku 1956; w 1958 ukazał się jej pierwszy zbiór wierszy pt. Hymn bałwochwalczy (Wyd. Literackie), przyjęty entuzjastycznie przez krytykę. W1962 poetka przyjęta została do Związku Literatów Polskich. Po powrocie do kraju studiowała na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, uzyskując w roku 1963 tytuł magistra filozofii. W tym samym roku wydała drugi zbiór wierszy pt. Dzień dzisiejszy (Wyd. Literackie). W 1964 rozpoczęła pracę na stanowisku asystenta w Katedrze Filozofii Nauk Przyrodniczych na Wydziale Filozoficzno- Historycznym UJ. W dwa lata później ukazało się w „Życiu Literackim” (1966, nr 38) opowiadanie Niebieski ptak ; wychodzi też trzeci zbiór wierszy pt. Oda do rąk (Wyd. „Czytelnik”). Wakacje tego roku spędziła poetka w Jugosławii, jesienią przebywała na kilkutygodniowym stypendium w Paryżu. W roku następnym ukazała się autobiograficzna książka Opowieść dla przyjaciela (Wyd. Literackie). Ze względu na pogarszający się stan zdrowia jesienią 1967 poetka poddała się drugiej operacji serca, przeprowadzonej tym razem w warszawskim Instytucie Gruźlicy. Zmarła 11 października; miała 32 lata. Pochowana została na cmentarzu św. Rocha w Częstochowie.
Krótkie życie Haliny Poświatowskiej wypełnione było pobytami w szpitalach, sanatoriach, wyjazdami i intensywną pracą twórczą. W domu gościła rzadko, ale stanowił on prawdziwą przystań życiową. Tu mieszkała rodzina: matka, Stanisława z Ziębów, ojciec Feliks, młodsze rodzeństwo: siostra Małgorzata i brat Zbigniew (trzyletnia siostra Elżunia zmarła w 1945 r.). Tu był ogród z ulubioną akacją i zwierzęta.
Halina nie zdążyła w swoim krótkim życiu zgromadzić wielu rzeczy, przedmiotów codziennego użytku, pamiątek. Nie zachował się jej pokój pracy, bo był on wszędzie: w szpitalach, w sanatoriach, w podróżach. Do nielicznych pamiątek maszyna do pisania, którą poetka przywiozła ze Stanów Zjednoczonych oraz obraz Adolfa Poświatowskiego „Akt z kotem”. W Muzeum znalazły się przede wszystkim eksponaty, które ilustrują trudną drogę życiową poetki: dokumenty, fotografie, listy i in. To one informują zwiedzających muzeum, kim była Halina Poświatowska.
Ale na biografię poetki składają się nie tylko fakty. Nie byłaby ona pełna bez sylwetek ludzi, z którymi się stykała – z najbliższego, rodzinnego grona, poznanych w szpitalach, jak profesor Julian Aleksandrowicz, opiekujący się młodziutką poetką w krakowskiej klinice, ludzi pomagających Halinie w Stanach Zjednoczonych, tych, z którymi zaprzyjaźniła się w Krakowie i innych miejscach.
Twórcy ekspozycji pozwolili, by przemówiła sama poetka. Jest tu wszechobecna – w wierszach, które towarzyszą zwiedzającym niemalże od progu, na fotografiach w dużym powiększeniu, które ukazują jej postać i twarz. W gablotach znajdują się fragmenty listów poetki oraz autobiograficznej książki Opowieść dla przyjaciela, które stanowią komentarz do kolejnych etapów życia. A przede wszystkim – prezentowany jest tu świat poetycki Haliny Poświatowskiej. Dla osoby, która walczyła każdego dnia z nieuleczalną chorobą, najistotniejsze stały się sprawy dotyczące ludzkiej egzystencji, a zatem i ocalenia tego, co podlega przemijaniu. Najwyższą wartością w poezji autorki Hymnu bałwochwalczego jest życie, a w życiu – miłość. To ona stanowi najbardziej elementarne potwierdzenie indywidualnego istnienia. Jednocześnie jednak doświadczeniu jednostkowemu, niepowtarzalnemu, nadaje poetka wymiar uniwersalny, poszukując dlań odniesień w świecie kultury. Toteż nieustającym źródłem inspiracji jest tutaj sztuka, utrwalająca w tworzywie artystycznym to, co przemijające.
Istotę poezji Haliny Poświatowskiej oddaje charakter ekspozycji, w której uwydatnione zostały ulubione barwy poetki, wrażliwość na wszelkie impulsy płynące ze świata przyrody i ze świata sztuki, płynność i ulotność wrażeń, kult życia w jego najróżniejszych przejawach, refleksja nad przemijaniem. Świat poetycki nie ma granic, tak jak nie ma granic wyobraźnia i wrażliwość artysty.
Źródło: poswiatowska.muzeumczestochowa.pl
