Kościół pw. św. Bartłomieja w Czańcu

Opis

Kościół jest najstarszą świątynią na terenie gminy Porąbka, istniał on już bowiem tutaj w 1470 r. Na miejscu istniejących tutaj kilku kościołów, z których ostatni został rozebrany w 1907 r., w latach 1922–1924 wzniesiona został obecna świątynia.

Kościół pw. św. Bartłomieja w Czańcu jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, która położona jest na terenie dekanatu kęckiego należącego do diecezji bielsko-żywieckiej.

Czaniecki kościół to budowla murowana w stylu barokowym, składająca się z wybudowanej pod koniec XVIII w. wieży oraz dobudowanych do niej w latach 20. XX w. nawy i prezbiterium, wg projektu Franciszka Mączyńskiego z Krakowa. Same mury świątyni, poza wieżą, nie są więc zabytkowe, aczkolwiek wielowiekowa historia parafii nadaje im wielkie znaczenie historyczne. Cenne jest natomiast wyposażenie świątyni, którego niektóre elementy pochodzą z poprzednich stojących tutaj kościołów. Najważniejszym jest znajdujący się w ołtarzu głównym, czczony od XVI w. obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem, nazywany Panią Czaniecką. Został on wykonany na desce pokrytej złotym tłem i jest wzorowany na obrazie Matki Boskiej z Piekar Śląskich. W kościele na uwagę zasługują ponadto: tabernakulum w stylu rokoko, barokowe posągi Apostołów i aniołków w ołtarzu głównym, ciekawe ołtarze boczne, ambona oraz kamienna chrzcielnica datowana na 1617 r., a także dwa konfesjonały w stylu późnobarokowym.

Na koniec warto dodać, iż z Czańcem związany jest papież Jan Paweł II, stąd bowiem wywodzi się rodzina Wojtyłów. W kościele znajduje się więc wmurowana tablica pamiątkowa, a na cmentarzu parafialnym obelisk Wojtyłów w drzewem genealogicznym.

Źródło: peuk.fiiz.pl

Historia

Czaniec od początku swojego istnienia należał do utworzonej około 1260 r. parafii w Kętach. Pierwszy czaniecki kościół jest wzmiankowany przez Jana Długosza w jego Liber Beneficiorum Diocesis Cracoviensis (Księdze Uposażeń Diecezji Krakowskiej). Świątynia ta była wzniesiona z drewna, nosiła wezwanie św. Bartłomieja i była filią fary kęckiej. Jej fundatorami byli ówcześni właściciele Czańca – Mikołaj i Michał Kornicze. W XVI w., w 1565 r. na wyraźne żądanie wiernych w Czańcu erygowana została przez ówczesnego biskupa krakowskiego Filipa Padniewskiego tutejsza parafia. Pierwszym znanym proboszczem był wzmiankowany w 1595 r. ks. Jan Ruczki. Właścicielem Czańca był wówczas Wiktor Brodecki.

W niedługim  czasie świątynia czaniecka padła ofiarą częstych wówczas w okolicy rozbojów. Kościół grabiono i profanowano w latach 1577, 1587 i 1622. Prawdopodobnie co najmniej dwa tego typu zdarzenia miały miejsce także w II poł. XVIII w.

Pierwszy kościół czaniecki służył parafianom do przełomu XVI i XVII w., kiedy to uległ zniszczeniu, prawdopodobnie w wyniku pożaru. Na początku XVII w. wzniesiono więc nowy, większy kościół, z fundacji ówczesnego właściciela – Zygmunta Porębskiego. Ten z kolei przetrwał do 1737 r., kiedy, tak jak poprzedni, spalił się. Kolejny wzniesiony został z fundacji Franciszka Czernego, który jednak nie doczekał ukończenia rozpoczętej w 1764 r. budowy. Jego dzieło kontynuował więc Piotr Małachowski, który do powstałej już wcześniej wieży dobudował drewnianą nawę. Niestety o kościół ten praktycznie nikt nie dbał. Już w 1837 r. znajdował się on w stanie zagrażającym katastrofą budowlaną i dlatego podparty został od strony północnej trzema drzewami. Ostatecznie, w 1905 r. na skutek decyzji cywilnych władz austriackich został zamknięty. Nabożeństwa przeniesiono wówczas do niewielkiej zakrystii, a wierni zmuszeni byli do stania na zewnątrz. Chylący się ku upadkowi kościół rozebrano w listopadzie 1907 r., pozostawiając jedynie wieżę. Z desek pochodzących z rozbiórki zbudowano tymczasową kaplicę. W czasie I wojny światowej z wieży zarekwirowane zostały zabytkowe XVI, XVII i XVIII-wieczne dzwony, co było wielką stratą dla czanieckiej parafii. Po jej zakończeniu podjęto wreszcie decyzję o wzniesieniu nowego kościoła, poprzez dobudowanie go do istniejącej wieży. Uroczystość wmurowania kamienia węgielnego miała miejsce w czasie parafialnego odpustu Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny 2 lipca 1922 r. Trwająca prawie trzy lata budową kierowali architekt Feliks Korn, inżynier Antoni Mueller i inżynier Edmund Olma. W dniu odpustu parafialnego ku czci św. Bartłomieja, 24 sierpnia 1924 r., nastąpiło uroczyste, procesjonalne przeniesienie do nowego kościoła, obrazu Matki Bożej Czanieckiej i poświęcenie świątyni. Dokonał go dziekan oświęcimski, ksiądz Jan Hajost.

Źródło: peuk.fiiz.pl

Data powstania obiektu: 1922–1924 r.

Dane teleadresowe

Kościelna 9
43-354 Czaniec
place
49.850136, 19.243733 Skopiowano do schowka
N49º51'0.49", E19º14'37.439" Skopiowano do schowka

Cechy i udogodnienia

Parking
Możliwość zwiedzania
Ogólnodostępny
Wstęp bezpłatny

Korzystając z tej strony akceptujesz, że w Twoim urządzeniu końcowym zostaną zainstalowane pliki cookies, które umożliwiają nam świadczenie usług. Brak zgody na pliki cookies oznacza, że pewne funkcjonalności strony mogą być niedostępne. Pamiętaj, że zawsze możesz zmienić te ustawienia. Więcej informacji znajdziesz w Polityce Cookies.