Klasztor Elżbietanek w Cieszynie
A-77/02 from 30.12.2002
Opis
Neobarokowy zespół budynków klasztorno-szpitalnych wzniesiono w latach 1900–1903 wg koncepcji projektowej Jana Muellera. Budowy podjęli się Antonio Jonkisch i Jana Nossek. Główny budynek zespołu mieści w swojej frotowej części Klasztor Sióstr Elżbietanek z kościołem pośrodku, oraz szpital w dwóch skrzydłach bocznych, które zostały założone przez siostry w rok po ich przybyciu do Cieszyna w 1754 r.
Obecnie część budynku frontowego przeznaczona jest na przychodnię lekarską.
Wnętrze kościoła zdobią dwa ołtarze. W ołtarzu głównym w zwieńczeniu znajduje się symbol Opatrzności Boskiej. Ponadto zdobią go figury św. Elżbiety (w otoczeniu ubogich), św. Jadwigi i św. Ludwika. W ołtarzu bocznym usytuowane są obrazy św. Antoniego i Matki Bożej z św. Franciszkiem. W dolnej części zarówno bocznego, jak i głównego ołtarza, znajdują się płaskorzeźby przedstawiające sceny biblijne. Dodatkową ozdobę wnętrza kościoła stanowią witraże wyobrażające Serce Pana Jezusa, św. Franciszka, Matkę Bożą Królową Pokoju, św. Elżbietę i anioła oraz figury świętych umieszczone na filarach pod chórem (Serce Pana Jezusa, św. Antoni, św. Józef, św. Barbara).
Zewnętrzna elewacja kościoła ozdobiona jest różnymi elementami dekoracyjnymi. Na frontowej elewacji, w podokiennikach pomiędzy cokołami, znajdują się dekoracje z motywami winnego grona. W przyczółku świątyni podziwiać można plastyczne wyobrażenie postaci Chrystusa – Dobrego Pasterza, zaś na elewacjach bocznych, w miejscu okien znajdują się nisze z figurami: św. Elżbiety od strony północnej, św. Franciszka z boku ściany wejściowej do kościoła, św. Józefa na tylnej ścianie i Matki Bożej od strony południowej. Na zachodnim dziedzińcu klasztoru usytuowana jest skalna kapliczka Matki Boskiej z Lourdes.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
W 1738 r. obywatelka Cieszyna – Maria Frank – pobożna wdowa, odwiedziła we Wrocławiu nowo założony klasztor i szpital Sióstr Elżbietanek. Pięć lat później umieściła w klasztorze swoją jedyną córkę. Wówczas postanowiła złożyć podobną placówkę w swoim rodzinnym mieście.
W 1753 r. dwie siostry: córka fundatorki Maria Ksaweria Frank i Maria Magdalena Glenk z klasztoru we Wrocławiu udały się do Cieszyna, by przejąć opiekę nad chorymi kobietami. Pierwszą przełożoną cieszyńskiego klasztoru została Maria Magdalena Glenk. Powoli zaczęło się powiększać grono sióstr. Pierwszym klasztornym i szpitalnym zabudowaniom położył kres wielki pożar Cieszyna, który 6 maja 1789 r. strawił prawie całe miasto. Do odbudowania klasztoru i szpitala przyczynił się proboszcz cieszyński ks. Leopold Szersznik, który prowadził nadzór budowy.
Klasztor Sióstr Elżbietanek ulegał ciągłej rozbudowie, gdyż liczba chorych powiększała się i często dochodziło do 75 osób. W końcu maja 1900 r. rozpoczęto budowę nowego klasztoru i szpitala na wzgórzu bobreckim, którą ukończono w 1903 r. W 1935 r. klasztor został agregowany do zakonu braci mniejszych. W czasie II wojny światowej klasztor został zamieniony na szpital wojskowy, by po wojnie – w 1949 r. – przejść na własność państwa.
Za przebywanie we własnym klasztorze siostry musiały płacić podatek od lokali do kasy szpitala, wszystkie dobra, uzyskiwane z prowadzonego przez siostry gospodarstwa, miały być codziennie przekazywane szpitalowi przy ścisłym prowadzeniu ewidencji.
W 1954 r. chciano odebrać siostrom klauzurę i dotychczasowe mieszkanie sióstr, by zamienić je na szpital, siostry umieścić gdzieś na parterze albo w pawilonie izolacyjnym, uniemożliwiając w ten sposób prowadzenia pełnego życia zakonnego. Jego Eminencja ks. Kardynał Wyszyński – Prymas Polski – przychylił się do prośby przełożonej konwentu sióstr elżbietanek i dekretem z dnia 16 kwietnia 1959 r. wyraził zgodę na założenie 1 domu filialnego Zakonu Sióstr św. Elżbiety w Zabrzegu koło Czechowic. Równocześnie zmienił klauzurę dla tego domu, dostosowując ją w zgodności do kodeksu Prawa kanonicznego i rozszerzył cel i zakres pracy sióstr.
Źródło: peuk.fiiz.pl
