Cmentarz komunalny w Cieszynie
A-446/86 z 11.07.1986
Opis
Komunalna nekropolia w Cieszynie jest cmentarzem, który na pewno warto odwiedzić. Prowadzi do niego okazała brama wjazdowa w stylu austriackiego baroku z kopułą, w której do 1950 r. zawieszony był dzwon. W bocznych ścianach bramy osadzone są dwie duże płaskorzeźby przedstawiające „Złożenie do grobu” oraz „Zmartwychwstanie Chrystusa”. Do bramy przylega kaplica pogrzebowa oraz budynek administracyjny.
Cmentarz posiada sieć geometrycznie zaplanowanych uliczek i otoczony jest licznym, niejednokrotnie zabytkowym drzewostanem. Przy głównej alei znajduje się Grób Zasłużonych, gdzie spoczywają wybitni mieszkańcy Cieszyna, m. in.:
- Paweł Stalmach – ur. 13 sierpnia 1824 r. w Bażanowicach koło Cieszyna, zm. 13 listopada 1891 r. w Cieszynie − polski publicysta, dziennikarz, znany działacz społeczny i narodowy działający na Śląsku Cieszyńskim. Do jego ważniejszych publikacji zaliczyć należy: Światło prawdy w narodowych stosunkach Śląska (1884), W obronie własnej (1887), Księgi rodu słowiańskiego (1889), Cieszymir (1890), Bój na Dobropolu (1890), Pamiętniki Pawła Stalmacha (1910);
- ks. Józef Londzin – ur. 3 lutego 1862 r. w Zabrzegu koło Czechowic, zm. 21 kwietnia 1929 r. w Cieszynie – polski ksiądz katolicki (od 1927 r. prałat, honorowy kanonik kapituł: katowickiej i sandomierskiej), działacz społeczny i polityczny, historyk, również burmistrz miasta Cieszyna;
- Gustaw Morcinek – ur. 25 sierpnia 1891 r. w Karwinie na Śląsku Cieszyńskim (wówczas Austro-Węgry, obecnie w Czechach, zm. 20 grudnia 1963 r. w Krakowie – pisarz związany ze Śląskiem (muzeum mu dedykowane znajduje się w Skoczowie), działacz publicystyczny i poseł na Sejm PRL I kadencji (1952–1956), nauczyciel. Jego największe dzieła to „Wyrąbany chodnik” (1931–1932) oraz „Łysek z pokładu Idy” (1933);
- Franciszek Popiołek – ur. 1 kwietnia 1868 r. w Czułowie k. Krakowa, zm. 23 października 1960 r. w Krakowie – polski nauczyciel i historyk związany ze Śląskiem Cieszyńskim;
- Karol Miarka – ur. 22 października 1825 r. w Pielgrzymowicach, zm. 15 sierpnia 1882 r. w Cieszynie – polski działacz społeczny na Górnym Śląsku, drukarz, nauczyciel, publicysta i pisarz. Inicjator utworzenia i organizator wielu polskich organizacji społecznych oraz gospodarczych;
- Ludwik Brożek – pseud. Jan Kurzelowski, ur. 25 sierpnia 1907 r. w Karwinie, zm. 7 czerwca 1976 r. w Cieszynie – bibliotekarz, bibliograf, kustosz Muzeum Śląska Cieszyńskiego w Cieszynie, publicysta, nauczyciel, folklorysta Śląska Cieszyńskiego;
- zabytkową wartość przedstawiają odlewane w hucie Trzyniec tablice działowe oraz pomnik burmistrza Cieszyna w latach 1861–1875 i od 1876 roku, adwokata, przywódcy cieszyńskich niemieckich liberałów, Johanna Demla von Elswehr w kształcie murowanego katafalku z wystawioną trumną z 1897 r.
Na cmentarzu zlokalizowane są również kwatery żołnierzy – ofiar I wojny światowej oraz zbiorowa mogiła 81 ofiar hitlerowskich rozstrzeliwań na starym cmentarzu żydowskim w Cieszynie. Znajdują się tu również kwatery zmarłych sióstr i braci cieszyńskich zakonów.
W nowej części cmentarza złożono 10 grudnia 2010 r. prochy Gwido Langera (ur. 2 września 1894 w Żylinie, zm. 30 marca 1948 w Kinross w Szkocji) – współtwórcy sukcesu złamania Enigmy – dyplomowanego pułkownika piechoty Wojska Polskiego, kierownika Biura Szyfrów, pod którego dowództwem w 1932 r. grupa polskich kryptologów złamała system niemieckiej maszyny szyfrowej Enigma. W lipcu 1939 r. przekazał te informacje aliantom.
Źródło: peuk.fiiz.pl