Drewniany kościół pw. św. Katarzyny w Cięcinie
kl. IV-K-114/11/54 z 14.11.1959; A-597/89/90 z 25.04.1990
Opis
Leżąca niedaleko Węgierskiej Górki, u podnóży Beskidu Śląskiego i Żywieckiego, wieś Cięcina może poszczycić się interesującym zabytkiem sakralnym. Jest to XVI-wieczny kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej, będący jednym z obiektów Szlaku Architektury Drewnianej województwa śląskiego oraz lokalnego Szlaku Papieskiego. Jednonawowa świątynia z wieżą, parokrotnie przebudowywana, stanowi jeden z cenniejszych zabytków południowej części województwa śląskiego.
Parafialny kościół Świętej Katarzyny Aleksandryjskiej w Cięcinie jest przykładem drewnianego budownictwa sakralnego w stylu śląsko-małopolskim. Obiekt, w skromniejszym niż obecnie kształcie, wybudowany został w roku 1546. W latach 1666-67 kościół został rozbudowany. Powiększono wówczas nawę oraz dostawiono wieżę. Świątynia pełniła początkowo funkcję kaplicy filialnej kościoła w Radziechowach. Samodzielna parafia powstała w Cięcinie w roku 1789. Połowa XIX w. przyniosła dobudowanie nowej zakrystii. Z kolei z końcem tego wieku wydłużono nawę, przesuwając ku zachodowi wieżę. Niebawem zbudowano nowy babiniec z przedsionkiem oraz nową wieżyczkę, a także kaplicę św. Franciszka z Asyżu. Koniec wieku XIX przyniósł także wykonanie polichromii przez Antoniego Stopkę z Makowa Podhalańskiego. Ponieważ w wyniku XIX-wiecznych prac kościół uzyskał nieco nieproporcjonalną bryłę, w roku 1932, chcąc przywrócić harmonię, powiększono wieżę i dodano do niej nowy hełm. W tym kształcie kościół przetrwał do naszych czasów, choć dokonywano tu remontów oraz prac konserwatorskich. W 2010 przeprowadzono renowację dachu, pokrywając go modrzewiowym gontem. Wśród barokowego wyposażenia na uwagę zasługuje przede wszystkim ołtarz główny Św. Katarzyny Aleksandryjskiej, nieznanego autorstwa i fundacji, pochodzący najprawdopodobniej z czasu przebudowy kościoła w XVII w. Z tego też okresu pochodzą inne ołtarze w kościele: Najświętszego Serca Pana Jezusa oraz św. Anny. Wśród zachowanego, zabytkowego wyposażenia znalazły się też ambona, organy, krucyfiks i chrzcielnica. Kościół, wraz z obiektami sakralnymi w sąsiedniej Węgierskiej Górce oraz Ciścu, jako miejsce związane z postacią Karola Wojtyły, znajduje się na trasie lokalnego, pieszego Szlaku Papieskiego, którego pętla pozwala poznać także niedalekie pasmo górskie Lipowskiej, należące do Beskidu Żywieckiego. Świątynia leży także na śląskim Szlaku Architektury Drewnianej.
Źródło: sad.slaskie.travel
Historia
Pierwsze wzmianki o kościele w Cięcinie pochodzą z 1358 r. Jego losy jednak nie są znane, ale wiadomo, że w II poł. XV w. we wsi nie było świątyni. Obecny kościół w swej najstarszej części wzniesiony został w 1542 r., jako kaplica filialna kościoła w Radziechowicach. W latach 1666–1667 został on, staraniem ks. Stanisława Kaszkowicza , znacznie rozbudowany poprzez powiększenie nawy i dostawienie wieży. Kościół do 1789 r. funkcjonował jako filia kościoła parafialnego w Radziechowicach. Pierwszym proboszczem nowo powstałej wówczas parafii został ks. Marceli Stupecki.
Przez kilkadziesiąt lat nie dokonywano żadnych zmian w budynku kościelnym, dalsza rozbudowa nastąpiła dopiero w 1857 r., kiedy to dobudowano nową zakrystię i skarbiec-oratorium. W 1893 r., za czasów ks. proboszcza Władysława Dobrzańskiego, świątynia przeżyła kolejną w swojej historii rozbudowę, którą kierował budowniczy z Żywca – Robert Fussgaenger. Dokonano wówczas wydłużenia nawy i przesunięcia wieży na walcach ku zachodowi. W tym samym roku zbudowano także nowy babiniec i nową wieżyczkę na sygnaturkę. W rok później, czyli w 1894 r. dobudowano mały przedsionek przylegający do babińca.
W 1895 r. dotychczasowa budowla powiększona została o kaplicę św. Franciszka z Asyżu (obecny przedsionek przy kaplicy dobudowany został dopiero w 1928 r.). W następnym roku artysta z Makowa Podhalańskiego – Antoni Stopka – wykonał malarstwo ścienne i stropowe. Kilkanaście lat później, w 1909 r., dach kościoła pokryto eternitem w miejsce starego pokrycia gontowego. W 1925 r. zaprojektowany został obecny hełm wieży, gdyż poprzednia wieża z 1893 r. okazała się nieproporcjonalna w stosunku do wymiarów znacznie powiększonego kościoła. Realizacja projektu nastąpiła dopiero w 1932 r., kiedy to podwyższono ją o prawie 7 m i była ostatnią rozbudową świątyni. Później wykonywano w niej już tylko prace renowacyjne i remontowe.
Pod koniec lat 60. ubiegłego wieku w związku ze wzrastającą liczbą parafian i rozbudową osiedla mieszkaniowego w Węgierskiej Górce rozpoczęto starania o budowę nowego kościoła, który powstał po wieloletnich staraniach w latach 1976–1981. Kościół ów, pw. Przemienia Pańskiego, przejął rolę świątyni parafialnej, a świątynia pw. św. Katarzyny zaczęła pełnić rolę kościoła pomocniczego.
Źródło: peuk.fiiz.pl