Spichlerz dworski w Chudowie
569/66 z 05.02.1966
Opis
Chudowski zabytkowy spichlerz to dawny budynek gospodarczy zespołu zamkowego w Chudowie. Zbudowany pod koniec XVIII w., obecnie pełni swoją pierwotną funkcję – znajduje się w nim bowiem magazyn. Budynek jest dwukondygnacyjny i przykryty dachem mansardowym z lukarnami. Obiekt został niedawno wyremontowany.
Jeśli chodzi o najważniejszą budowlę zespołu zamkowego, czyli zamek, jest on jedynym w tym regionie przykładem zamku nizinnego. Został on zbudowany przez Jana Gierałtowskiego na planie zbliżonym do prostokąta o wymiarach 30 m x 28 m. W środku założenia znajdował się niewielki dziedziniec z centralnie usytuowaną, kamienną studnią. Czworoboczną wieżę o wymiarach 8,5 m x 11 m umiejscowiono w południowo-zachodniej części założenia. Po obu jej stronach wzniesiono prostokątne budynki, pełniące funkcje mieszkalne. Zamkowy dziedziniec okalały drewniane krużganki. Pierwotne wejście do zamku wiodło przez zwodzony most nad fosą, prowadzący na drugą kondygnację wieży.
Spichlerz stanowi własność fundacji „Zamek Chudów”, która planuje zaadaptować go do pełnienia funkcji hotelowych. Z pewnością projekt ten zostanie w niedługim czasie zrealizowany, jako że organizacja ta, powołana do życia w 1995 r., ma już na tym polu wielkie sukcesy. To właśnie dzięki jej działaniom w 2001 r. rozpoczęto odbudowę zamku w Chudowie, w którym od 2004 r. mieści się muzeum archeologiczne, bazujące na zbiorach powstałych dzięki prowadzonym od 2001 r. przez fundację badaniom archeologicznym. Znajdująca się w nim stała wystawa prezentowana jest w następujących pomieszczeniach:
- piwnicy wieży, w której mieści się wystawa archeologiczna – można tutaj zobaczyć zrekonstruowane naczynia ceramiczne, fragmenty średniowiecznej studni;
- kondygnacja wejściowa (zrekonstruowany system ryglowania bramy);
- I piętro wieży (zrekonstruowany kominek, model zamku);
- II piętro wieży (wystawa dawnych zdjęć zamku);
- III piętro wieży (rekonstrukcja pomieszczenia mieszkalnego, XVI-wieczna latryna);
- IV piętro wieży (wystawa muzealna prezentująca kafle piecowe z zamku);
- dziedziniec, na którym podziwiać można ekspozycję reliktów murów i filarów odkrytych podczas wykopalisk oraz studnię);
- lapidarium, w którym zgromadzone są fragmenty detali architektonicznych odkrytych podczas prac;
- rekonstrukcja bojowego wozu husyckiego.
Ważnym elementem zbiorów muzeum jest także zrekonstruowany późnorenesansowy piec kaflowy prezentowany we wnętrzu przyzamkowej „Oberży pod św. Jerzym”.
Źródło: peujk.fiiz.pl
Historia
Zespół zamkowy, do którego należy opisywany tutaj spichlerz, został zbudowany w okresie renesansu przez Jana Gierałtowskiego, który od 1532 r. był właścicielem Chudowa. Budowla stanęła prawdopodobnie na miejscu wcześniejszego, średniowiecznego założenia, po którym zachował się fragment drewnianej palisady i ślady budynku. Na początku XVIII w., kiedy to obiekt był własnością Foglarów, przeżywał okres swojego rozkwitu, który przejawiał się m.in. jego rozbudową przeprowadzoną w 1717 r. przez Jana Mikołaja Foglara. Zapewne właśnie wówczas powstał również spichlerz. Niestety po 1768 r. majątek zmieniał często swoich właścicieli, powoli tracąc na znaczeniu. W 1837 r. właścicielem zamku został Aleksander von Bally, który dokonał licznych przebudów, nie uwzględniając jednak pierwotnego stylu budowli. Jego prace doprowadziły do zatarcia renesansowej formy obiektu. W 1875 r. po pożarze zamek został rozebrany i przekształcony w modną wówczas romantyczną ruinę, którą pozostawał aż do przełomu XX i XXI w.
Źródło: peuk.fiiz.pl