Zabytkowy układ przestrzenny Chorzowa Starego

Nr w rejestrze zabytków:
A/1200/72

Opis

Chorzów Stary jest najstarszą z miejscowości, które złożyły się na miasto znane od 1934 roku jako Chorzów. Kiedy w XIX wieku, położona po sąsiedzku Królewska Huta przeżywała okres boomu przemysłowego, o obliczu Chorzowa wciąż decydowała uprawa roli i hodowla zwierząt. Centrum dzielnicy stanowi ulica Bożogrobców i plac św. Jana. Odnajdziemy tam charakterystyczne rolnicze zabudowania, mieszczańskie kamienice i kościół św. Marii Magdaleny, którego pierwszy poprzednik stał w tym miejscu już w średniowieczu.

Chorzów Stary jest największą dzielnicą Chorzowa, położoną w północno-wschodniej części miasta. Składają się na nią dwie, chwalące się wielowiekowymi tradycjami, miejscowości: Chorzów i Maciejkowice. Osadę Chorzów założyli zakonnicy Bożego Grobu z Miechowa (Małopolska), a akt lokacyjny wydał w Czeladzi, już w 1257 roku, książę opolski Władysław. Na przełomie XIII i XIV wieku stanął w Chorzowie pierwszy kościół, który był siedzibą rozległej parafii. Pod koniec XVIII stulecia na terenie wsi zaczęto eksploatować węgiel kamienny – dało to początek przyśpieszonej industrializacji. Już po stu latach w Chorzowie działały kopalnie węgla kamiennego, huta, zakłady azotowe, elektrownie i wiele innych fabryk. Wciąż jednak dymiącym kominom towarzyszyły orne pola z łanami zbóż. W 1934 roku połączono Chorzów z Królewską Hutą i Nowymi Hajdukami, dając nowemu organizmowi miejskiemu nazwę dotychczasowej wioski.

Najciekawszą – i najstarszą - częścią Chorzowa Starego jest biegnąca południkowo ulica Bożogrobców, która przechodzi następnie w podłużny plac św. Jana. Ulica zaczyna się na legendarnym „Krajcoku”, czyli w miejscu, gdzie łączy się z ulicami Mazurską i Siemianowicką. W pobliżu znajdowały się kiedyś tak ważne przedsiębiorstwa, jak zakłady azotowe i huta Kościuszko. Ulica biegnie na północ, w stronę stojącego na niewielkim wzniesieniu kościoła św. Marii Magdaleny. Po drodze można napotkać ładne kamienice z XIX i XX wieku. Obecny kościół św. Marii Magdaleny został zbudowany w latach 1888-92 i jest szóstą świątynią, stojącą w tym miejscu. Zaprojektował go architekt Josef Ebers. To neogotycka budowla, z dominującą wieżą o wysokości 75 m. W środku warto zobaczyć obrazy autorstwa Juliusza Makarewicza, przedstawiające św. Marię Magdalenę (patronkę kościoła), św. Floriana (patrona Chorzowa) i św. Izydora (patrona rolników). Niedaleko na północ od kościoła odnajdziemy plac św. Jana. Pośrodku, w niewielkiej kapliczce umieszczono w XIX wieku figurę św. Jana Nepomucena. Jednak najbardziej interesującymi obiektami w najbliższej okolicy są tradycyjne, XIX-wieczne zabudowania chorzowskich rolników. Działki są długie i wąskie. Na posesję dostajemy się przez bramę. Sąsiadują tu ze sobą dwa murowane domy: większy, młodych gospodarzy, i mniejszy, tzw. wycug, w którym dożywali starości ich rodzice. W głębi pobudowano budynki gospodarcze. Na początku XXI wieku w Chorzowie Starym gospodaruje jeszcze kilku rolników. Żywe są również śląskie tradycje ludowe.

Źródło: slaskie.travel

Data powstania obiektu: XIX w.

Dane teleadresowe

plac Świętego Jana
41-500 Chorzów
place
50.3071544907213, 18.9737717283249 Skopiowano do schowka
N50º18'25.756", E18º58'25.578" Skopiowano do schowka

Cechy i udogodnienia

Parking
Możliwość zwiedzania
Tylko z zewnątrz
Dostęp 24h/7

Korzystając z tej strony akceptujesz, że w Twoim urządzeniu końcowym zostaną zainstalowane pliki cookies, które umożliwiają nam świadczenie usług. Brak zgody na pliki cookies oznacza, że pewne funkcjonalności strony mogą być niedostępne. Pamiętaj, że zawsze możesz zmienić te ustawienia. Więcej informacji znajdziesz w Polityce Cookies.