Kościół pw. św. Antoniego w Chorzowie
A/1482/92 z 08.08.1992
Opis
Kościół pw. św. Antoniego jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, która należy do dekanatu Chorzów leżącego na terenie archidiecezji katowickiej.
Monumentalna świątynia powstała w latach 30. XX w. Głównym powodem jej wzniesienia był fakt, iż liczba wiernych parafii pw. św. Jadwigi była już w tamtych czasach zbyt duża w zderzeniu z możliwościami świątyni parafialnej. Patronem nowej świątyni ogłoszono św. Antoniego, patrona i orędownika ubogich, doktora kościoła, wielkiego kaznodzieję, gdyż kościół budowano w czasach kryzysu ekonomicznego, który nie ominął i Chorzowa.
Kościół został zbudowany na konstrukcji żelbetowej z wysokogatunkowej cegły. Nad głównym wejściem, które zostało przyozdobione trójdzielnym portykiem, umieszczono wielki krzyż z piaskowca, wyrzeźbiony przez artystę z Rzymu. W projekcie Ballenstedta świątynia miała być otynkowana, jednakże zadłużenie kościoła oraz późniejsze analizy techniczne, stwierdzające oryginalność stylu spowodowały, iż elewacja w całości pozostała ceglana. Wnętrze kościoła, wbrew surowości zewnętrznych ścian, według projektu, miało być delikatne oraz rytmiczne. Ballenstedt, zafascynowany architekturą gotycką, nadał wysokim oknom i portalom bocznych wejść ostrołukowe zakończenia.
Najcenniejszym elementem wystroju wnętrza kościoła pw. św. Antoniego jest znajdujący się w prezbiterium ołtarz poświęcony patronowi, którego autorem jest Bogusław Langmann z Krakowa. Przedstawia on „kazanie św. Antoniego”. Niestety, nie zachował się on do czasów dzisiejszych w swojej pierwotnej formie, wiele bowiem jego elementów zostało zdemontowanych, co zredukowało liczbę zdobiących go figur. Jednak w 2008 r. dzięki staraniom proboszcza ks. Mariana Jaromina największe dzieło chorzowskiej świątyni zostało odtworzone i obecnie niemalże wiernie odzwierciedla stan pierwotny. Centralną postacią figuralną ołtarza jest św. Antoni przedstawiony w płaszczu pielgrzymim, nad jego głową widnieje aureola w postaci wielkich promieni. Na prawo od św. Antoniego stoi pełna wiary niewiasta śląska, okryta purpurką i chustą. Drugą postacią po prawej stronie św. Antoniego jest niewiasta w czepcu, a ostatnią hutnik z młotem w ręce. Po lewej stronie stoi jego towarzysz podróży, skupiony w sobie, obok postać siostry zakonnej szarytki, jako wyraz charytatywnej działalności kościoła. Ostatnią postacią po lewej stronie jest zakonnik przysłuchujący się kazaniom św. Antoniego.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
Pomysł wzniesienia świątyni powziął ks. prałat Franciszek Tylla. W 1913 r. zakupił pod budowę nowego kościoła teren położony między ulicami: Kopernika, Kilińskiego i Zjednoczenia. Wybuch I wojny światowej oraz trudne warunki ekonomiczne odsunęły jednak budowę na dalszy plan.
W latach powojennych kościół pw. św. Jadwigi okazał się zbyt mały, aby pomieścić stale rosnącą liczbę wiernych. W trosce o dobro duszpasterstwa podjęto starania o wybudowanie nowej świątyni jako kościoła filialnego. Głównym orędownikiem budowy kościoła pw. św. Antoniego był ówczesny proboszcz ks. Jan Gajda. Kościół wybudowano w ciągu czterech lat.
Wykonanie projektu powierzono znanemu architektowi z Poznania Adamowi Ballenstedtowi. Jednak szybko okazało się, że pierwotny projekt przekracza możliwości finansowe parafii. Stworzono więc nowy projekt, według którego rozpoczęto prace budowlane, prowadzone przez firmę Alfreda Poksa i Stefana Muchy. Budowniczym kościoła i w domyśle pierwszym proboszczem został mianowany ks. Józef Knosała, który do tej pory pełnił obowiązki wikariusza w parafii pw. św. Jadwigi. Budowa kościoła ruszyła w 1930 r., zaś kamień węgielny poświęcony został 28 czerwca 1931 r. przez biskupa Stanisława Adamskiego.
W 1931 r. świątynia została pokryta dachem, a na wiosnę 1932 r. rozpoczęto budowanie plebanii. Dnia 1 lipca 1932 r. dokonano poświęcenia pierwszego dzwonu o imieniu „Magdalenka”.
Uroczystość poświęcenia kościoła odbyła się 9 września 1934 r. Aktu tego dokonał ks. biskup ordynariusz Stanisław Adamski.
Źródło: peuk.fiiz.pl