Kościół ewangelicki Marcina Lutra w Chorzowie

Nr w rejestrze zabytków:
A/244/09 z 25.05.2009

Opis

Ewangelicko-augsburski kościół został wybudowany pod koniec XIX w. w stylu neogotyckim. Stanowi harmonijną budowlę w kształcie krzyża. Jest jednym z najpiękniejszych dzieł architektury na Górnym Śląsku. Jego wieżę zdobią dzwony o łącznej wadze ok. 3 ton.

Kościół im. Marcina Lutra jest świątynią parafialną ewangelicko-augsburskiej parafii pod tym samym wezwaniem.

Świątynia została wzniesiona w stylu neogotyckim i stanowi harmonijną budowlę w kształcie krzyża. Jest jednym z najpiękniejszych kościołów ewangelickich znajdujących się w województwie śląskim. Jej projekt został przygotowany przez Ludwiga Bottgera, zmodyfikowany przez budowlanych ekspertów Egerta i Hoene.

Monumentalna świątynia posiada 1300 miejsc siedzących i 200 stojących, na wieży kościoła zamontowano trzy dzwony o łącznej wadze prawie 3 ton. Na dużym dzwonie widniał napis: „Warownym grodem jest nam Bóg”. Trzy witraże w nawie ołtarzowej – przedstawiające (od lewej) Boże Narodzenie, Zmartwychwstanie oraz Zesłanie Ducha Świętego – wykonała firma Muller z Quedlinburga, a ich fundatorami byli huta „Królewska”, kopalnia oraz bytomski kupiec. Kopalnia wraz z hutą była również fundatorem jednego z dwóch dużych żyrandoli. Kamienną chrzcielnicę wykonała berlińska firma Jurst, a zegar wieżowy został wykonany w firmie Weule z Bockenau am Harz. Wodną instalację grzewczą wykonała firma R. O. Mayer z Hamburga, a instalację elektryczną – firma Schuckert. Instrument organowy opus 515, który posiada dwa manuały z pneumatycznym systemem traktury i 28 głosami, został zbudowany w 1898 r. przez świdnicką firmę Schlag i Synowie.

Kościół im. M. Lutra stanowi centrum systematycznie rozwijanego życia muzycznego, przede wszystkim za sprawą odbywających się w nim koncertów, których współwykonawcą jest miejscowy chór „Cantate”.

Źródło: peuk.fiiz.pl

Historia

Pierwsze nabożeństwa ewangelickie na terenie Chorzowa, a wówczas jeszcze Królewskiej Huty, odbyły się w 1801 r. w sali posiedzeń ówczesnego budynku Urzędu Huty mieszczącego się na terenie huty „Królewska” (obecnie „Kościuszko”). Parę lat później w nowo wybudowanej szkole odbyło się w grudniu 1804 r. poświecenie sali modlitewnej, która do tego celu została przystosowana. To właśnie tutaj, przez blisko czterdzieści lat, zbierali się na wspólne nabożeństwa ewangelicy również z sąsiednich miejscowości. W 1825 r. został poświecony cmentarz, najstarszy w okolicy, który był początkowo wspólny dla obu wyznań: ewangelickiego i katolickiego. Dzięki finansowemu wsparciu króla pruskiego w latach 1840–1844 wzniesiono pierwszy ewangelicki kościół, który został poświęcony 13 listopada 1844 r. – kościół pw. św. Elżbiety.  

W latach 1876–1877 wybudowano plebanię (przy ulicy Katowickiej 96), co ostatecznie przesądziło o niezależności parafii, która wcześniej odłączona została od Tarnowskich Gór, a potem od Bytomia. Około 1854 r. zostały wybudowane dwa budynki szkolne (rozebrane w 1970 r.), a w 1864 r. przy ulicy Piotra otwarto szkołę, która od 1870 r. pełniła rolę ewangelickiej publicznej szkoły gminnej (szkoła istnieje do dzisiaj).

Z okazji 400. rocznicy urodzin ks. dr M. Lutra rozpoczęto budowę sierocińca, który został otwarty w 1884 r. (po wojnie w tym budynku mieścił się Dom Pomocy Społecznej dla dzieci z upośledzeniem umysłowym).

W II poł. XIX w. parafia chorzowska ciągle powiększała się, a dotychczasowy kościół nie mógł już pomieścić wszystkich wiernych. Podjęto więc starania i wkrótce rozpoczęto budowę drugiego kościoła w centrum miasta. Kamień węgielny położono w 1897 r., a poświęcenie odbyło się w dniu urodzin ks. dr M. Lutra, 10 listopada 1898 r., którego imię nadano kościołowi.

W archiwum parafialnym zachowały się plany budowy sali parafialnej i probostwa przy nowym kościele, jednak wojna przeszkodziła realizacji tych planów. Dzięki uchwale Rady Miasta Chorzowa doszło we wrześniu 1997 r. do zmiany lokalizacji probostwa z budynku przy ulicy Katowickiej 96 na ulicę Dąbrowskiego 22. Nowa siedziba umożliwia lepsze zespolenie w funkcjonowaniu parafii, jak i w powiązaniu z parafialnym kościołem.

Źródło: peuk.fiiz.pl

Uwagi

Kościół im. M. Lutra jest ogólnodostępny. W sprawie zwiedzania najlepiej jest się skontaktować z kancelarią parafialną.

Data powstania obiektu: koniec XIX w.

Dane teleadresowe

Powstańców 13
41-500 Chorzów
place
50.295056, 18.951888 Skopiowano do schowka
N50º17'42.202", E18º57'6.797" Skopiowano do schowka

Cechy i udogodnienia

Możliwość zwiedzania
Ogólnodostępny
Wstęp bezpłatny

Korzystając z tej strony akceptujesz, że w Twoim urządzeniu końcowym zostaną zainstalowane pliki cookies, które umożliwiają nam świadczenie usług. Brak zgody na pliki cookies oznacza, że pewne funkcjonalności strony mogą być niedostępne. Pamiętaj, że zawsze możesz zmienić te ustawienia. Więcej informacji znajdziesz w Polityce Cookies.