Kościół ewangelicki Marcina Lutra w Chorzowie
A/244/09 z 25.05.2009
Opis
Kościół im. Marcina Lutra jest świątynią parafialną ewangelicko-augsburskiej parafii pod tym samym wezwaniem.
Świątynia została wzniesiona w stylu neogotyckim i stanowi harmonijną budowlę w kształcie krzyża. Jest jednym z najpiękniejszych kościołów ewangelickich znajdujących się w województwie śląskim. Jej projekt został przygotowany przez Ludwiga Bottgera, zmodyfikowany przez budowlanych ekspertów Egerta i Hoene.
Monumentalna świątynia posiada 1300 miejsc siedzących i 200 stojących, na wieży kościoła zamontowano trzy dzwony o łącznej wadze prawie 3 ton. Na dużym dzwonie widniał napis: „Warownym grodem jest nam Bóg”. Trzy witraże w nawie ołtarzowej – przedstawiające (od lewej) Boże Narodzenie, Zmartwychwstanie oraz Zesłanie Ducha Świętego – wykonała firma Muller z Quedlinburga, a ich fundatorami byli huta „Królewska”, kopalnia oraz bytomski kupiec. Kopalnia wraz z hutą była również fundatorem jednego z dwóch dużych żyrandoli. Kamienną chrzcielnicę wykonała berlińska firma Jurst, a zegar wieżowy został wykonany w firmie Weule z Bockenau am Harz. Wodną instalację grzewczą wykonała firma R. O. Mayer z Hamburga, a instalację elektryczną – firma Schuckert. Instrument organowy opus 515, który posiada dwa manuały z pneumatycznym systemem traktury i 28 głosami, został zbudowany w 1898 r. przez świdnicką firmę Schlag i Synowie.
Kościół im. M. Lutra stanowi centrum systematycznie rozwijanego życia muzycznego, przede wszystkim za sprawą odbywających się w nim koncertów, których współwykonawcą jest miejscowy chór „Cantate”.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
Pierwsze nabożeństwa ewangelickie na terenie Chorzowa, a wówczas jeszcze Królewskiej Huty, odbyły się w 1801 r. w sali posiedzeń ówczesnego budynku Urzędu Huty mieszczącego się na terenie huty „Królewska” (obecnie „Kościuszko”). Parę lat później w nowo wybudowanej szkole odbyło się w grudniu 1804 r. poświecenie sali modlitewnej, która do tego celu została przystosowana. To właśnie tutaj, przez blisko czterdzieści lat, zbierali się na wspólne nabożeństwa ewangelicy również z sąsiednich miejscowości. W 1825 r. został poświecony cmentarz, najstarszy w okolicy, który był początkowo wspólny dla obu wyznań: ewangelickiego i katolickiego. Dzięki finansowemu wsparciu króla pruskiego w latach 1840–1844 wzniesiono pierwszy ewangelicki kościół, który został poświęcony 13 listopada 1844 r. – kościół pw. św. Elżbiety.
W latach 1876–1877 wybudowano plebanię (przy ulicy Katowickiej 96), co ostatecznie przesądziło o niezależności parafii, która wcześniej odłączona została od Tarnowskich Gór, a potem od Bytomia. Około 1854 r. zostały wybudowane dwa budynki szkolne (rozebrane w 1970 r.), a w 1864 r. przy ulicy Piotra otwarto szkołę, która od 1870 r. pełniła rolę ewangelickiej publicznej szkoły gminnej (szkoła istnieje do dzisiaj).
Z okazji 400. rocznicy urodzin ks. dr M. Lutra rozpoczęto budowę sierocińca, który został otwarty w 1884 r. (po wojnie w tym budynku mieścił się Dom Pomocy Społecznej dla dzieci z upośledzeniem umysłowym).
W II poł. XIX w. parafia chorzowska ciągle powiększała się, a dotychczasowy kościół nie mógł już pomieścić wszystkich wiernych. Podjęto więc starania i wkrótce rozpoczęto budowę drugiego kościoła w centrum miasta. Kamień węgielny położono w 1897 r., a poświęcenie odbyło się w dniu urodzin ks. dr M. Lutra, 10 listopada 1898 r., którego imię nadano kościołowi.
W archiwum parafialnym zachowały się plany budowy sali parafialnej i probostwa przy nowym kościele, jednak wojna przeszkodziła realizacji tych planów. Dzięki uchwale Rady Miasta Chorzowa doszło we wrześniu 1997 r. do zmiany lokalizacji probostwa z budynku przy ulicy Katowickiej 96 na ulicę Dąbrowskiego 22. Nowa siedziba umożliwia lepsze zespolenie w funkcjonowaniu parafii, jak i w powiązaniu z parafialnym kościołem.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Uwagi
Kościół im. M. Lutra jest ogólnodostępny. W sprawie zwiedzania najlepiej jest się skontaktować z kancelarią parafialną.
