Kościół pw. Trójcy Przenajświętszej w Chełmie Śląskim
713/66 z 31.05.1966
Opis
Kościół pw. Trójcy Przenajświętszej jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, która położona jest na terenie dekanatu bieruńskiego należącego do archidiecezji katowickiej.
Barokowa świątynia, znajdująca się w miejscu pierwotnej drewnianej kaplicy pw. Trójcy Przenajświętszej z XVI w., w wyniku wielokrotnych prac remontowo-budowlanych, zmieniła swoją sylwetkę w stosunku do tej prezentowanej w dniu, gdy została poświęcona pod koniec XVII w. Pierwotnie był to obiekt wzniesiony na rzucie prostokąta, ale poprzez dodanie naw bocznych, transeptu i kruchty, plan świątyni zmienił się na rzut łacińskiego krzyża podłużnego. Autorami obecnego kształtu kościoła są architekci Koziczyński i Kotz z Pszczyny.
Teren parafii Chełm Śląski charakteryzuje się wyjątkowym nagromadzeniem kapliczek i krzyży przydrożny, które stanowią charakterystyczny element jego krajobrazu. Warto spośród nich zobaczyć: pochodzącą z II poł. XIX w. kapliczkę Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny przy ulicy Śląskiej 108, zbudowaną na początku XX w. kaplicę św. Jana Nepomucena przed domem Wadasów, kapliczkę Matki Boskiej Różańcowej w Chełmie Małym datowaną na 1919 r. oraz kapliczkę pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Kopciowicach, jak również krzyż przydrożny wybudowany w 1877 r. z bloków piaskowca w przysiółku Gamrot.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
Chełm Śląski należy do starych śląskich osad, jako że pierwsza o nim wzmianka pochodzi z XIII w. Od XIV do XVIII w. miejscowość należała do diecezji krakowskiej, a potem do diecezji wrocławskiej. Parafia pw. Trójcy Przenajświętszej została erygowana między 1601 a 1611 r.
Pierwszym kościołem w parafii chełmskiej była zbudowana w 1551 r. drewniana kaplica, której nadano wezwanie Trójcy Przenajświętszej. Została ona wzniesiona przez mieszkańców Chełmu i poświęcona za czasów biskupa krakowskiego Andrzeja Zebrzydowskiego. Świątynia ta posiadała trzy ołtarze. W środku znajdował się obraz Ukrzyżowanego. Kościół miał jedną wieżę z dzwonem, a w 1619 r. posiadał również dzwonnicę, w której znajdowały się dwa dzwony i sygnaturka.
Za czasów proboszcza ks. Marcina Stanisława Szafrankiewicza, pod koniec XVII w. istniejącą kaplicę zastąpiono kościołem murowanym, który powstał dzięki fundacji biskupa Jana Małachowskiego. Konsekracja nowej świątyni miała miejsce w 1660 r., a dokonał jej biskup Andrzej Trzebnicki. Obok barokowego kościoła, po jego południowej stronie, stała drewniana dzwonnica, istniejąca aż do lat 70. XIX w.
Gruntowny remont kościoła przeprowadzono w latach 1766–1767. Na przełomie XVIII i XIX w. obok kościoła założony został cmentarz parafialny z kaplicą pw. św. Piotra. W 1883 r. proboszcz Franciszek Gach podjął się kolejnej rozbudowy kościoła. W jego zachodniej części do nawy dobudowano murowany transept, a do niego kruchtę, nad którą umieszczono chór muzyczny z nowymi organami. Autorem projektu rozbudowy świątyni był budowniczy Lukas. Na początku XX w., w latach 1904–1907 do kościoła została dobudowana nowa wieża. W 1935 r. zbudowano dom parafialny (obecnie organistówka).
Kościół przeszedł gruntowny remont w latach 70. i 80. XX w. W 1985 r. na terenie parafii wybudowano również kaplicę cmentarną.
Źródło: peuk.fiiz.pl
