Kościół pw. Trójcy Przenajświętszej w Chełmie Śląskim

Nr w rejestrze zabytków:
713/66 z 31.05.1966

Opis

Murowany barokowy kościół powstał pod koniec XVII w. na miejscu drewnianej kaplicy z XVI w. Z uwagi na wielokrotne remonty i rozbudowy świątynia nie zachowała się do czasów współczesnych w swojej pierwotnej formie.

Kościół pw. Trójcy Przenajświętszej jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, która położona jest na terenie dekanatu bieruńskiego należącego do archidiecezji katowickiej.

Barokowa świątynia, znajdująca się w miejscu pierwotnej drewnianej kaplicy pw. Trójcy Przenajświętszej z XVI w., w wyniku wielokrotnych prac remontowo-budowlanych, zmieniła swoją sylwetkę w stosunku do tej prezentowanej w dniu, gdy została poświęcona pod koniec XVII w. Pierwotnie był to obiekt wzniesiony na rzucie prostokąta, ale poprzez dodanie naw bocznych, transeptu i kruchty, plan świątyni zmienił się na rzut łacińskiego krzyża podłużnego. Autorami obecnego kształtu kościoła są architekci Koziczyński i Kotz z Pszczyny.

Teren parafii Chełm Śląski charakteryzuje się wyjątkowym nagromadzeniem kapliczek i krzyży przydrożny, które stanowią charakterystyczny element jego krajobrazu. Warto spośród nich zobaczyć: pochodzącą z II poł. XIX w. kapliczkę Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny przy ulicy Śląskiej 108, zbudowaną na początku XX w. kaplicę św. Jana Nepomucena przed domem Wadasów, kapliczkę Matki Boskiej Różańcowej w Chełmie Małym datowaną na 1919 r. oraz kapliczkę pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Kopciowicach, jak również krzyż przydrożny wybudowany w 1877 r. z bloków piaskowca w przysiółku Gamrot.

Źródło: peuk.fiiz.pl

Historia

Chełm Śląski należy do starych śląskich osad, jako że pierwsza o nim wzmianka pochodzi z XIII w. Od XIV do XVIII w. miejscowość należała do diecezji krakowskiej, a potem do diecezji wrocławskiej. Parafia pw. Trójcy Przenajświętszej została erygowana między 1601 a 1611 r.

Pierwszym kościołem w parafii chełmskiej była zbudowana w 1551 r. drewniana kaplica, której nadano wezwanie Trójcy Przenajświętszej. Została ona wzniesiona przez mieszkańców Chełmu i poświęcona za czasów biskupa krakowskiego Andrzeja Zebrzydowskiego. Świątynia ta posiadała trzy ołtarze. W środku znajdował się obraz Ukrzyżowanego. Kościół miał jedną wieżę z dzwonem, a w 1619 r. posiadał również dzwonnicę, w której znajdowały się dwa dzwony i sygnaturka.

Za czasów proboszcza ks. Marcina Stanisława Szafrankiewicza, pod koniec XVII w. istniejącą kaplicę zastąpiono kościołem murowanym, który powstał dzięki fundacji biskupa Jana Małachowskiego. Konsekracja nowej świątyni miała miejsce w 1660 r., a dokonał jej biskup Andrzej Trzebnicki. Obok barokowego kościoła, po jego południowej stronie, stała drewniana dzwonnica, istniejąca aż do lat 70. XIX w.

Gruntowny remont kościoła przeprowadzono w latach 1766–1767. Na przełomie XVIII i XIX w. obok kościoła założony został cmentarz parafialny z kaplicą pw. św. Piotra. W 1883 r. proboszcz Franciszek Gach podjął się kolejnej rozbudowy kościoła. W jego zachodniej części do nawy dobudowano murowany transept, a do niego kruchtę, nad którą umieszczono chór muzyczny z nowymi organami. Autorem projektu rozbudowy świątyni był budowniczy Lukas. Na początku XX w., w latach 1904–1907 do kościoła została dobudowana nowa wieża. W 1935 r. zbudowano dom parafialny (obecnie organistówka).

Kościół przeszedł gruntowny remont w latach 70. i 80. XX w. W 1985 r. na terenie parafii wybudowano również kaplicę cmentarną.

Źródło: peuk.fiiz.pl

Data powstania obiektu: 1689 r.

Dane teleadresowe

Śląska 11
41-403 Chełm Śląski
place
50.1115, 19.199264 Skopiowano do schowka
N50º6'41.4", E19º11'57.35" Skopiowano do schowka

Cechy i udogodnienia

Parking
Możliwość zwiedzania
Ogólnodostępny
Wstęp bezpłatny

Korzystając z tej strony akceptujesz, że w Twoim urządzeniu końcowym zostaną zainstalowane pliki cookies, które umożliwiają nam świadczenie usług. Brak zgody na pliki cookies oznacza, że pewne funkcjonalności strony mogą być niedostępne. Pamiętaj, że zawsze możesz zmienić te ustawienia. Więcej informacji znajdziesz w Polityce Cookies.