Kościół pw. Matki Bożej Szkaplerznej w Brzeźcach
A/237/09 z 20.03.2009
Opis
Kościół pw. Matki Bożej Szkaplerznej w Brzeźcach jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, która położona jest na terenie dekanatu pawłowickiego należącego do archidiecezji katowickiej.
Monumentalny, neogotycki kościół, którego cechą charakterystyczną jest górująca nad nim strzelista wieża, jest najbardziej okazałą świątynią wiejską zbudowaną w tym stylu na terenie ziemi pszczyńskiej. Obiekt murowany, z czerwonej cegły, wzniesiono na początku XX w. w miejscu wcześniejszej drewnianej świątyni parafialnej. Jest to świątynia trójnawowa, z transeptem i wielobocznym zamkniętym prezbiterium. Zachwycająca jest jej architektura zewnętrza, ale również wnętrze kryje w sobie wiele cennych skarbów, z których większość pochodzi z poprzednich świątyń. I tak największym z nich jest niewątpliwie datowany na koniec XV w. gotycki tryptyk, najprawdopodobniej szkoły krakowskiej, zdobiący niegdyś dawny ołtarz główny. Środkowa jego część przedstawia motyw Santa Conversatione – Matkę Boską z Dzieciątkiem, której towarzyszą św. Wojciech i św. Stanisław. Ponad środkową częścią umieszczone są dwa trójkątne szczyty z wizerunkiem Mojżesza i Salomona. Z kolei na bocznych skrzydłach od ich wewnętrznej strony znajduje się wizerunek śś. Pawła i Piotra, poniżej zaś śś. Katarzyny i Doroty, po prawej św. Jerzego oraz śś. Barbary i Magdaleny. Sceny przedstawione na zewnętrznych stronach bocznych skrzydeł są mocno zniszczone, ale wciąż dają się zidentyfikować. Zobaczyć można zatem scenę Zwiastowania, Matkę Boską Cielesną i Chrystusa Bolesnego. Tryptyk, zwłaszcza środkowy obraz, to mistrzowskie dzieło – smukłe postaci autor uchwycił w subtelnym ruchu, ze scenicznymi gestami. Madonna o delikatnej urodzie prezentuje Dzieciątko w taki sposób, że staje się ono centralnym punktem całej kompozycji. Oprócz tryptyku ze starego kościoła ocalały liczne polichromowane rzeźby ołtarzowe, głównie z XVIII w. oraz cenne obrazy olejne z tego samego stulecia.
Na otaczającym kościół dziedzińcu znajduje się zabytkowy cmentarz, na którym od siedmiu wieków grzebani są zmarli. Przy bocznym wejściu na kościelny dziedziniec stoi od 1809 r. kamienny posąg św. Jana Nepomucena przedstawiający postać duchownego z biretem na głowie, krzyżem na rękach i będącą symbolem męczeństwa – gałązką palmową.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
Brzeźce zostały lokowane na prawie niemieckim pod koniec XIII w. Tutejsza parafia pojawia się po raz pierwszy w spisie świętopietrza z 1326 r., przy czym dokument ten informuje, iż ówczesny proboszcz – Konrad – nie płaci należnej daniny i jest ekskomunikowany. Oznaczać to może, iż parafia mogła być erygowana już w II poł. XIII w. Od początku swojego istnienia należała ona dekanatu pszczyńskiego, obejmując swoim zakresem terytorialnym Brzeźce i Wisłę Polską (obecnie Wisła Wielka). Pod koniec XVI w. dołączono do niej wieś Kobielice. W takich granicach parafia przetrwała do 1925 r., kiedy to wydzielona z niej została parafia w Wiśle Wielkiej. W 1928 r. dołączono do niej z kolei Mizerów, który przez wiele lat stanowił sporne terytorium pomiędzy parafiami w Suszcu i w Brzeźcach. Dzisiaj obejmuje ona Brzeźce oraz Mizerów.
Historia tutejszej parafii to dzieje trzech kościołów, wszystkich wznoszonych w tym samym miejscu. Pierwotnie nosiły one wezwanie św. Jakuba, ale od I poł. XVIII w. mają już wezwanie Matki Bożej Szkaplerznej. Pierwszy drewniany kościół wybudowano ok. 1300 r., a po jego rozbiórce w XVI w. wzniesiono kolejną drewnianą świątynię. Ostatni drewniany kościół rozebrano w 1902 r. Początkowo zbudowano murowaną tymczasową kaplicę, w której nabożeństwa były odprawiane do czasu oddania nowego kościoła. Prace nad jego budową rozpoczęły się w 1907 r. Jego poświęcenie nastąpiło natomiast 18 lipca 1909 r. Aktu tego dokonał ks. prałat Philippi z Łąki.
W parafii na początku XIX w. powstała i nadal funkcjonuje Wspólnota Franciszkańskiego Zakonu Świeckich. Co dwa tygodnie wydawane jest pismo parafialne „Szkaplerz”, nawiązujące do żywych tradycji Szkaplerza Świętego, który noszony jest przez część parafian.
Źródło: peuk.fiiz.pl
