Ratusz w Bielsku-Białej
A-721/96 z 25.01.1996
Opis
Ratusz jest jednym z najokazalszych gmachów publicznych Bielska-Białej. Został on wzniesiony pod koniec XIX w. w stylu neorenesansowym. Autorem jego projektu architektonicznego był Emanuel Rost, który inspirował się Pałacem Sprawiedliwości w Wiedniu. Gmach posiada trzy kondygnacje i charakterystyczną kwadratową wieżę ratuszową z loggią widokową, nakrytą wielobocznym hełmem z galeryjką i iglicą. Warto tutaj dodać, iż wznoszenie wież ratuszowych miało charakter symboliczny, oznaczało bowiem suwerenność samorządu miejskiego i równość jego statusu z kościołami i zamkami.
Obiekt wzniesiony w stylu neorenesansowym, z wyjątkowo bogatą bryłą oraz detalem elewacji i wnętrz.
Fasada budynku udekorowana jest medalionami i wizerunkami pszczół, symbolizującymi pracowitość i zapobiegliwość. Obiekt posiada trzy kondygnacje. Nad wejściem we wnęce znajduje się wizerunek bogini pokoju Eirene z rogiem obfitości w ręku i małym Plutosem, symbolem bogactwa.
Od czasu swojego powstania aż po dziś dzień ratusz stanowi siedzibę władz miejskich.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
Historia leżącego u stóp Beskidu Śląskiego Bielska sięga czasów wielkiej akcji osadniczej prowadzonej przez książąt śląskich w II poł. XIII w. Po raz pierwszy zostało wymienione w dokumentach historycznych w 1312 r. jako osada Piastów Cieszyńskich. Już w trzy lata później, po wyodrębnieniu się z samodzielnego Księstwa Oświęcimskiego, stało się miastem granicznym Księstwa Cieszyńskiego. Od 1327 r., tak jak oba księstwa i cały Śląsk, było lennem korony czeskiej. Swój ówczesny szybki rozwój zawdzięczało położeniu na szlaku solnym, wiodącym z kopalń w Wieliczce do Czech.
Położenie nad graniczną rzeką Białą, która od 1457 r. stanowiła granicę państwową pomiędzy Polską i Czechami, miało decydujący wpływ zarówno na historię Bielska, jak i historię położonej po przeciwległym brzegu rzeki – Białej, która zaczęła się wyodrębniać od 1564 r. z Lipnika jako rosnąca w siłę osada tkaczy.
Wiek XVI to początek bujnego rozwoju rzemiosła, głównie dzięki działalności cechu sukienników, założonego przez przybyłych z Dolnego Śląska i krajów niemieckich, mistrzów. To także początek okresu protestanckiego w dziejach Bielska.
Rozwój miasta i rzemiosła w kolejnych wiekach to zasługa Promnitzów, Schaffgotschów, Sunneghów i Sułkowskich – kolejnych właścicieli miasta. Dzięki ich działaniom, na przełomie XVII/XVIII w. Bielsko i Biała stały się najważniejszymi ośrodkami rzemieślniczymi Śląska Cieszyńskiego. Wiek XVIII to ważny okres w historii Białej, jako że w 1723 r. otrzymała ona prawa miejskie, co przyspieszyło jeszcze bardziej jej rozwój.
Najszybszy rozwój sukiennictwa to okres wojen napoleońskich – wówczas rynki zbytu sięgały aż po Bliski Wschód i Konstantynopol. W 1806 r. do miasta sprowadzono maszyny włókiennicze, zaczęły powstawać fabryki, zaczął się proces industrializacji, dzięki któremu z końcem XIX w. Bielsko i Biała stały się trzecim ośrodkiem przemysłu wełnianego Austro-Węgier. Coraz zamożniejsze miasto stało się pionierem cywilizacji i nowych technologii, było wzorem do naśladowania dla polskich i europejskich miast. Zaliczało się do czołówki rozwoju Europy Środkowej. Ogromny skok cywilizacyjny, jaki dokonał się w Bielsku w poł. XIX w., to w dużej mierze zasługa jednego z Honorowych Obywateli Miasta, radcy cesarskiego cesarza Franciszka Józefa I – Salomona Pollaka.
Budynek ratusza powstał z uwagi na fakt, iż wybudowany w 1827 r. ratusz znajdujący się obecnie na placu Wojska Polskiego okazał się za mały dla dynamicznie rozwijającego się Bielska. Jego sponsorem został założony w 1883 r. miejscowy bank – Komunalna Kasa Oszczędności.
W lutym 1894 r. dyrekcja banku rozpisała konkurs architektoniczny na projekt budynku, który w założeniu miał być dwufunkcyjny – mieścić siedzibę banku oraz magistrat. Konkurs wygrał projekt Emanuela Rosta.
Prace budowlane trwały dokładnie dwa lata, a ratusz rozpoczął swoje funkcjonowanie w październiku 1897 r. Stał się wówczas siedzibą nie tylko Komunalnej Kasy Oszczędności i władz miejskich, ale również policji i straży miejskiej, a później także muzeum miejskiego (które założył profesor gimnazjum – Erwin Hanslik).
W 1951 r., wraz z połączeniem Bielska i Białej w jedno miasto, dotychczasowy ratusz bialski stał się siedzibą Prezydenta Miasta, Urzędu Miejskiego i Miejskiej Rady Narodowej w Bielsku-Białej.
Źródło: peuk.fiiz.pl
