Dwór Starostów Lipnickich w Bielsku-Białej
A-481/87 z 07/02/1987
Opis
XVI-wieczny pałac został przebudowany w 1869 r. według projektu Emanuela Rosta. Budynek został wówczas podwyższony o jedno piętro. Od strony południowej dobudowano także kaplicę św. Hildegardy. Dwór jest obecnie budynkiem na planie prostokąta z czterospadowym dachem, a środek fasady zaakcentowany jest portalem i dekoracją okien.
Od 1885 r. należy do Zgromadzenia Córek Bożej Miłości, pełniąc funkcję klasztoru oraz prowadzonego przez nie domu dla upośledzonych dzieci i kobiet. Pałac otacza zabytkowy park, wraz z którym tworzy zespół pałacowo-parkowy.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
W 1596 r. starosta Piotr Komorowski wybudował w miejscu tzw. dolnego folwarku lipnickiego niewielki zamek, który był nie tylko rezydencją starostów, ale pełnił także funkcje obronne. Miał bowiem chronić granicy między Rzeczypospolitą a monarchią Habsburgów na Białej, a także mieszkańców przed beskidzkimi zbójnikami.
W I poł. XIX w. zamek stał się własnością arcyksięcia Albrechta Habsburga, właściciela dóbr w Żywcu i przedostatniego księcia cieszyńskiego. Zlecił on przebudowę Dworu Lipnickiego w stylu późnoklasycystycznym, w wyniku której całkowicie zatarty został pierwotny kształt budynku (stał się typowym pałacem), a także utworzył wokół niego rozległy park.
W 1885 r. Habsburg najpierw wydzierżawił, a następnie podarował pałac Zgromadzeniu Córek Bożej Miłości, założonemu w 1868 r. w Wiedniu. W ten sposób powstała pierwsza placówka tego zakonu na ziemiach polskich. Zgromadzenie Córek Bożej Miłości założyła Franciszka Lechner. Założycielka postanowiła nadać założonemu przez siebie zgromadzeniu charakter międzynarodowy. W 1897 r. córki Bożej Miłości uzyskały zatwierdzenie przez Stolicę Apostolską. W XIX w. nie było ustawowo zorganizowanej opieki społecznej. Wiele kobiet i dziewcząt przybywało ze wsi do miast w poszukiwaniu pracy. Często stawały się ofiarami wyzysku. Franciszka Lachner wraz z siostrami starała się im pomóc. Zajmowała się nie tylko pośrednictwem pracy, udzielaniem schronienia i pomocy, ale dbała też o wykształcenie dziewcząt. W dużych miastach zakładała domy schronienia i kształcenia początkowego i zawodowego służących. Te zadania w zmienionych okolicznościach zgromadzenie realizuje do dziś. Obecnie Córki Bożej Miłości pracują: w Austrii, Albanii, Anglii, Ameryce Północnej, Boliwii, Bośni i Hercegowinie, Brazylii, Czechach, Chorwacji, Niemczech, Polsce, Słowacji, Kosowie, Ugandzie, Ekwadorze, Szwajcarii, Włoszech i na Węgrzech. Siostry niosą pomoc wszystkim potrzebującym, niezależnie od pochodzenia społecznego, wyznania czy narodowości.
W 1869 r. nastąpiła przebudowa pałacu według projektu Emanuela Rosta. W tym roku również na dobudowanym wówczas piętrze powstał zakład naukowo-wychowawczy dla dziewcząt, który w 1906 r. przekształcono w gimnazjum z seminarium nauczycielskim. W 1909 r. w obrębie zespołu pałacowo-parkowego, od strony dzisiejszej ulicy Broniewskiego, powstał trzypiętrowy gmach, mieszczący szkołę prowadzoną przez zakon. Po II wojnie światowej mieściło się w nim III LO im. A. Asnyka. W 2001 r. zostało reaktywowane Gimnazjum Zgromadzenia Córek Bożej Miłości, a rok później liceum. Obie szkoły przejęły budynek przy ulicy Broniewskiego.
Źródło: peuk.fiiz.pl
