Kościół pw. św. Katarzyny w Będzinie-Grodźcu
10/60 z 23/02/1960
Opis
Kościół wzniesiono w latach 1726–1729 na miejscu spalonej drewnianej świątyni. Najstarszą częścią obecnego kościoła jest XVIII-wieczne prezbiterium. Wewnątrz na uwagę zasługują przede wszystkim bogato zdobione barokowe ołtarze.
Kościół pw. św. Katarzyny jest kościołem parafialnym rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, która położona jest w dekanacie czeladzkim należącym do diecezji sosnowieckiej.Kościół należy do obiektów zabytkowych klasy III pod względem wartości artystycznej, historycznej i naukowej. Jego najcenniejszym zabytkiem jest przepiękne prezbiterium, które zostało utworzone z głównej nawy kościoła podczas jego przebudowy w latach 30. XX w. W latach 90. XX w. przeprowadzono jego gruntowną modernizację.Starsza, jednonawowa część świątyni stanowi konstrukcję murowo-ceglaną, natomiast konstrukcja nośna nowszej części kościoła stanowi szkielet żelbetowy. Na część dobudowaną wg projektu architekta Henryka Oderfelda składają się trzy nawy rozdzielone rzędami słupów żelbetowych. Po obu stronach kościoła dobudowane zostały kaplice.Wewnątrz świątyni na uwagę zasługują zabytkowe ołtarze (główny późnobarokowy z początku XVIII w. i dwa boczne z tego samego okresu), obrazy i sprzęty liturgiczne z XVII i XVIII w. Pod stopniami wielkiego ołtarza pochowany jest ksiądz Wojciech Ciołkiewicz, proboszcz grodziecki i będziński, dziekan bytomski, zmarły 17 listopada 1734 r.Ceglana wolnostojąca dzwonnica ma 35 m wysokości.Mówiąc o parafii św. Katarzyny, wspomnieć należy znajdujący się na jej terenie słynny punkt widokowy na Wzgórzu, na którym znajduje się piękny kościółek pw. św. Doroty. Nazywany potocznie „Dorotką” kościół wzniesiono z funduszy Doroty Kątskiej, ksieni klasztoru Sióstr Norbertanek w Krakowie na Zwierzyńcu. Odegrał on niezwykle ważną rolę w historii parafii, pełnił bowiem rolę świątyni parafialnej po pożarze w 1638 r. Dzisiaj urzeka swoim malowniczym położeniem, stanowiąc popularne miejsce zawierania związków małżeńskich.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
Według legendy na szczycie Góry św. Doroty znajdowało się grodzisko zabezpieczone wysokim wałem ziemi z fosą. W czasach pogańskich było siedzibą jakiegoś władcy, który panował nad krainą leżącą między Przemszą a Brynicą. W środku grodziska stała mała świątynia, w której panowały białe kapłanki pod przewodem starca kapłana. Tu zbierała się starszyzna na narady, tu gromadził się lud na doroczne uroczystości i tu szukał schronienia ze swym dobytkiem, gdy zagrażał najazd wroga. W razie niebezpieczeństwa grodzisko oblewało się odblaskami płonącego stosu, na znak trwogi.
Legenda legendą, ale fakty są takie, iż parafia grodziecka istnieje od XIII w. (w 1326 r. wymieniona została w wykazie świętopietrza w dekanacie sławkowskim), ale najstarsze partie kościoła (dzisiejsze prezbiterium) pochodzą z XVIII w. Pierwotny drewniany kościół spłonął w 1620 r. i 1638 r. Podczas drugiego pożaru spłonęła także plebania, w której znajdowało się bogate archiwum parafialne. Po tych pożarach, przez sto lat nabożeństwa odbywały się w kościele pw. św. Doroty.
Kościół pw. św. Katarzyny czekał na swoją odbudowę aż do lat 20. XVIII w., bowiem murowaną świątynię wzniesiono w latach 1726–1729, kiedy proboszczem był ks. Wojciech Ciołkowicz. Kościół został konsekrowany 29 kwietnia 1744 r. przez biskupa Michała Kuźnieckiego, sufragana krakowskiego. Ta świątynia przetrwała do naszych czasów, aczkolwiek swój obecny kształt zawdzięcza znacznej przebudowie z lat 30. XX w. Wówczas bowiem, w latach 1931–1932 staraniem parafian i proboszcza ks. Stanisława Bilskiego, do kościoła dobudowano część wschodnią – nawę główną i kruchtę oraz wolno stojącą dzwonnicę, a ze starego kościoła utworzono prezbiterium. Projekt rozbudowy wykonał architekt Henryk Oderfeld.
W latach 90. XX w. przeprowadzono gruntowną modernizację zabytkowego prezbiterium kościoła, łącznie z ołtarzem soborowym, stallami i balustradą.
Źródło: peuk.fiiz.pl
