Dom Wójta w Będzinie

Nr w rejestrze zabytków:
A/1466/92 z 12.06.1992

Opis

Dom Wójta wzniesiono w 1889 r. jako siedzibę pierwszego wójta – Hinko Ethiopusa. Jego historia jednak sięga prawdopodobnie XIV w. W XIX w. znajdowała się tutaj karczma i tzw. „Dom Wjezdny”, w którym miejscowy żydowski karczmarz serwował trunki.

Zabytkowy budynek reprezentuje styl eklektyczny. Jest położony na niewielkiej działce w ścisłym centrum średniowiecznego Będzina, nieopodal placu Kazimierza Wielkiego. Został wzniesiony w 1889 r., o czym świadczy napis na górze budynku (D.W. 1889). Obecnie jest to niestety ruina, której stan uniemożliwia jej zwiedzanie czy jakiekolwiek wykorzystanie. Mimo to, z historycznego punktu widzenia, obiekt ten przedstawia wielką wartość historyczną. Został on bowiem wzniesiony w miejscu siedziby pierwszego wójta Będzina, jakim był niestety mało znany Hinko Ethiopus. W 1722 r. ówczesny starosta będziński – Andrzej Struś, wybudował tutaj drewniany skład soli, który następnie na przełomie XVIII i XIX w. służył jako karczma i tzw. „Dom Wjezdny”, w której miejscowy, żydowski karczmarz, arendował dworskie trunki.

W 1958 r. w ścianę Domu Wójta od strony ulicy Czeladzkiej wmurowano dwa godne uwagi kamienie.  Pierwszy z nich „gmerk” (czyli znak wójtowski) wyobraża piastowskiego orła o rozpostartych skrzydłach oraz inicjał imienia – literę „H”. Znajduje się tutaj również tablica pamiątkowa. Te dwa elementy są jedynym świadectwem świetności i historycznej wartości budynku. Podobnie, jak inne kamienice przy Placu Kazimierza Wielkiego popada on w coraz większą ruinę, co jest spowodowane m.in. faktem, iż ma budynek znajduje się w rękach prywatnych i miasto nie ma praktycznie żadnego wpływu na możliwości jego restauracji. Mimo wszystko jednak, nadal jednak stanowi jeden z głównych punktów żydowskich wycieczek przyjeżdżających do Będzina z Izraela. 

Źródło: peuk.fiiz.pl

Historia

Będzin – historyczna stolica Zagłębia Dąbrowskiego, jedno z najstarszych miast śląskich. Szczyci się swoim XIV-wiecznym rodowodem, ale ślady osadnictwa na będzińskiej Górze Zamkowej sięgają epoki brązu (900–500 lat p.n.e.). Pierwszy warowny gród, chroniący osadę targową na lewym brzegu Czarnej Przemszy, powstał prawdopodobnie już w IX w. Dom Wójta nie przypomina jednak aż tak odległych czasów, ale i tak jego pierwowzór należał do jednych z najstarszych budowli na terenie miasta.

XIV w., w którym wzniesiona została pierwsza budowla pod nazwą Dom Wójta, był ważnym okresem w życiu miasta. Po zjednoczeniu Polski przez ostatnich Piastów – Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego – Będzin zyskał na znaczeniu. Stał się miastem królewskim o strategicznym położeniu nad samą granicą Królestwa Polskiego (od 1348 r. biegnącą wzdłuż Czarnej Przemszy). Ziemie śląskie, zaczynające się po drugiej stronie rzeki, należały wówczas do królestwa czeskiego. Król Kazimierz Wielki – zastał Będzin drewniany, a zostawił murowany. To za jego panowania wzniesiono bowiem murowany zamek oraz lokowano miasto na prawie magdeburskim (1358 r.), a następnie otoczono je murami (ok. 1364 r.) oraz w miejscu wcześniejszego drewnianego kościoła wzniesiono kościół murowany. Pierwszym będzińskim wójtem, wzmiankowanym w przywileju lokacyjnym, był nieznany bliżej Hinko Ethiopus. Zachowało się o nim niewiele wzmianek źródłowych. Kontrowersje budzi już samo określenie „Ethiopus”, które według historyków oznacza człowieka o ciemniejszej karnacji skóry. Wśród historyków przeważa opinia, iż był on z pochodzenia Czechem.

Źródło: peuk.fiiz.pl

Data powstania obiektu: 1889 r.

Dane teleadresowe

Kazimierza Wielkiego
42-500 Będzin
place
50.325625, 19.128929 Skopiowano do schowka
N50º19'32.25", E19º7'44.144" Skopiowano do schowka

Cechy i udogodnienia

Ruina/pozostałości
Tylko z zewnątrz

Korzystając z tej strony akceptujesz, że w Twoim urządzeniu końcowym zostaną zainstalowane pliki cookies, które umożliwiają nam świadczenie usług. Brak zgody na pliki cookies oznacza, że pewne funkcjonalności strony mogą być niedostępne. Pamiętaj, że zawsze możesz zmienić te ustawienia. Więcej informacji znajdziesz w Polityce Cookies.