Dom Wójta w Będzinie
A/1466/92 z 12.06.1992
Opis
Zabytkowy budynek reprezentuje styl eklektyczny. Jest położony na niewielkiej działce w ścisłym centrum średniowiecznego Będzina, nieopodal placu Kazimierza Wielkiego. Został wzniesiony w 1889 r., o czym świadczy napis na górze budynku (D.W. 1889). Obecnie jest to niestety ruina, której stan uniemożliwia jej zwiedzanie czy jakiekolwiek wykorzystanie. Mimo to, z historycznego punktu widzenia, obiekt ten przedstawia wielką wartość historyczną. Został on bowiem wzniesiony w miejscu siedziby pierwszego wójta Będzina, jakim był niestety mało znany Hinko Ethiopus. W 1722 r. ówczesny starosta będziński – Andrzej Struś, wybudował tutaj drewniany skład soli, który następnie na przełomie XVIII i XIX w. służył jako karczma i tzw. „Dom Wjezdny”, w której miejscowy, żydowski karczmarz, arendował dworskie trunki.
W 1958 r. w ścianę Domu Wójta od strony ulicy Czeladzkiej wmurowano dwa godne uwagi kamienie. Pierwszy z nich „gmerk” (czyli znak wójtowski) wyobraża piastowskiego orła o rozpostartych skrzydłach oraz inicjał imienia – literę „H”. Znajduje się tutaj również tablica pamiątkowa. Te dwa elementy są jedynym świadectwem świetności i historycznej wartości budynku. Podobnie, jak inne kamienice przy Placu Kazimierza Wielkiego popada on w coraz większą ruinę, co jest spowodowane m.in. faktem, iż ma budynek znajduje się w rękach prywatnych i miasto nie ma praktycznie żadnego wpływu na możliwości jego restauracji. Mimo wszystko jednak, nadal jednak stanowi jeden z głównych punktów żydowskich wycieczek przyjeżdżających do Będzina z Izraela.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
Będzin – historyczna stolica Zagłębia Dąbrowskiego, jedno z najstarszych miast śląskich. Szczyci się swoim XIV-wiecznym rodowodem, ale ślady osadnictwa na będzińskiej Górze Zamkowej sięgają epoki brązu (900–500 lat p.n.e.). Pierwszy warowny gród, chroniący osadę targową na lewym brzegu Czarnej Przemszy, powstał prawdopodobnie już w IX w. Dom Wójta nie przypomina jednak aż tak odległych czasów, ale i tak jego pierwowzór należał do jednych z najstarszych budowli na terenie miasta.
XIV w., w którym wzniesiona została pierwsza budowla pod nazwą Dom Wójta, był ważnym okresem w życiu miasta. Po zjednoczeniu Polski przez ostatnich Piastów – Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego – Będzin zyskał na znaczeniu. Stał się miastem królewskim o strategicznym położeniu nad samą granicą Królestwa Polskiego (od 1348 r. biegnącą wzdłuż Czarnej Przemszy). Ziemie śląskie, zaczynające się po drugiej stronie rzeki, należały wówczas do królestwa czeskiego. Król Kazimierz Wielki – zastał Będzin drewniany, a zostawił murowany. To za jego panowania wzniesiono bowiem murowany zamek oraz lokowano miasto na prawie magdeburskim (1358 r.), a następnie otoczono je murami (ok. 1364 r.) oraz w miejscu wcześniejszego drewnianego kościoła wzniesiono kościół murowany. Pierwszym będzińskim wójtem, wzmiankowanym w przywileju lokacyjnym, był nieznany bliżej Hinko Ethiopus. Zachowało się o nim niewiele wzmianek źródłowych. Kontrowersje budzi już samo określenie „Ethiopus”, które według historyków oznacza człowieka o ciemniejszej karnacji skóry. Wśród historyków przeważa opinia, iż był on z pochodzenia Czechem.
Źródło: peuk.fiiz.pl
